26 Νοε 2011

Η επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα στο κλίμα είναι μικρότερη από ότι νομίζαμε

Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Χάρβαρντ, Πρίνστον, Κορνέλ κ.α., με επικεφαλής τον Ανδρέας Σμίτνερ του πολιτειακού πανεπιστημίου του Όρεγκον, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το BBC και το "New Scientist", χρησιμοποίησαν παλαιοκλιματολογικά δεδομένα, ενώ τα προηγούμενα κλιματολογικά μοντέλα είχαν χρησιμοποιήσει κυρίως μετεωρολογικά στοιχεία των τελευταίων 150 ετών για να εκτιμήσουν το μέτρο ανταπόκρισης (δηλαδή την ευαισθησία) της θερμοκρασίας και γενικότερα του κλίματος σε σχέση με το αυξανόμενο διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο συνεχώς συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα και έχει σήμερα πια σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με τα επίπεδα προ της βιομηχανικής επανάστασης. Μελετώντας την εξέλιξη των επιφανειακών θερμοκρασιών κατά το αποκορύφωμα της τελευταίας παγετωνικής περιόδου, πριν από περίπου 21.000 χρόνια, δηλαδή σε μία περίοδο που οι άνθρωποι δεν επηρέαζαν το κλίμα με τις δραστηριότητές τους και όταν το διοξείδιο στην ατμόσφαιρα ήταν πολύ πιο λίγο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η θερμοκρασία ήταν κατά μέσο όρο μόνο 2,2 βαθμούς Κελσίου πιο χαμηλή από τη σημερινή. Οι ερευνητές θεωρούν ότι η θερμοκρασία τότε θα έπρεπε να ήταν ακόμα πιο κρύα. "Αυτό σημαίνει ότι η επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα στο κλίμα είναι μικρότερη από ό,τι νομίζαμε",είπε ο Σμίτνερ. Με βάση αυτή τη νέα εκτίμηση για μικρότερη "κλιματική ευαισθησία", οι ερευνητές προχώρησαν σε νέες προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή. Έτσι, εκτίμησαν ότι, με δεδομένο τον διπλασιασμό του διοξειδίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδά του, η θερμοκρασία του πλανήτη μας έως το 2100 αναμένεται να αυξηθεί από 1,7 έως 2,6 βαθμούς Κελσίου (κατά μέσο όρο 2,4 βαθμούς), δηλαδή αρκετά λιγότερο από τους 2 έως 4,5 βαθμούς (κατά μέσο όρο 3 βαθμούς) που έχει προβλέψει, από το 2007, η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή. Αυτή η διαφορά μεταξύ των 2,4 βαθμών και των 3 βαθμών Κελσίου, αντανακλά τη διαφορετική εκτιμώμενη ευαισθησία της θερμοκρασίας στο διπλασιασμό του διοξειδίου. Πηγή: ΑΠΕ και http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=13816&subid=2&pubid=112701538

19 Νοε 2011

Υπόνοιες για τον κο Βενιζέλο από τον Κώστα Βαξεβάνη και το Κουτί της Πανδώρας

Ας πάμε όμως και πάλι στα στοιχεία. Διατελέσατε υπουργός Δικαιοσύνης το 1996. Δεν ήσασταν ένας οποιοσδήποτε πολιτικός σε αυτό το υπουργείο, αλλά ένας γνώστης της Νομικής Επιστήμης.

Και μόνο να κοιτάξει κάποιος το βιογραφικό σας, διαπιστώνει πως τελειώσατε σε 4 χρόνια τη Νομική, (παρότι, όπως λέτε, είχατε και παράλληλη πολιτική δράση τα δύσκολα χρόνια 1974-1978), καταφέρατε να κάνετε διδακτορικό στο Παρίσι σε μόλις δύο χρόνια και στη συνέχεια να ανεβείτε τις βαθμίδες της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με τρόπο που δεν έχουν κάνει άλλοι. Τι άλλο λοιπόν, ήσασταν από το «παιδί θαύμα» της νομικής τέχνης. Αναζήτησα λοιπόν αυτή την νομική σας έστω ευφυΐα, στο νομοθετικό σας έργο στο υπουργείο Δικαιοσύνης.

Και ιδού τι βρήκα. Το 1996 ψηφίσατε τον νόμο 2408. Με τον νόμο αυτό τροποποιήσατε κάποια άρθρα του Ποινικού Κώδικα. Για την ακρίβεια προσθέσατε μερικές λέξεις, λιγότερες από 10 αλλά καθοριστικές. Αλλάξατε το άρθρο 242 (για ψευδή βεβαίωση) και το άρθρο 216 (για πλαστογραφία).Τα δύο αδικήματα τα οποία ήταν κακουργήματα με ποινές κάθειρξης πάνω από 10 χρόνια, γίνονταν πλημμελήματα αν το ποσό της ζημιάς δεν ήταν πάνω από 25 εκατομμύρια δραχμές. Αυτό προσθέσατε: Το «πάνω από 25 εκατομμύρια δραχμές».

Με 25 εκατομμύρια τότε μπορούσες να αγοράσεις ένα σπίτι. Και εσείς για κάποιο λόγο, την πλαστογραφία και την ψευδή βεβαίωση που προκαλούσαν ζημιά ως ένα σπίτι την κάνατε πλημμέλημα; Αυτή την νομοθετική «μεταρρύθμιση» την κάνατε μέσα σε μία νύχτα και χωρίς να προηγηθεί σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής και πολύ περισσότερο διάλογος με τους ανθρώπους που υπηρετούν τη Δικαιοσύνη. Δηλαδή δεν εκθέσατε ποια αναγκαιότητα υπήρχε για να κάνετε τόσο βαριές πράξεις από κακουργήματα, απλά πλημμελήματα. Κατηγορηθήκατε από τον νομικό κόσμο ότι ασελγήσατε πάνω στους νόμους με σκοπούς άλλους από την απονομή Δικαιοσύνης. Φαντάζομαι ξέρετε ως υπουργός Δικαιοσύνης τότε, τι προέκυψε από αυτή σας την νομοθέτηση.

Τετρακόσιοι επιφανείς Θεσσαλονικείς (μεγαλογιατροί, βουλευτές, στρατηγοί, δικηγόροι, παιδιά αυτών που λέμε «επωνύμων») οι οποίοι αντιμετώπιζαν κατηγορίες για κακουργήματα (ναι, αυτά τα οποία αλλάξατε) δεν δικάστηκαν ποτέ. Τα κακουργήματά τους έγιναν πλημμελήματα και παραγράφηκαν. Η υπόθεση ήταν η πιο σοβαρή υπόθεση πλαστογραφίας στην ιστορία της Ελλάδας. Από το 1989 έως το 1991, παιδιά επωνύμων της Θεσσαλονίκης που εγγράφονταν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού (Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία κλπ), έπαιρναν μεταγραφές σε Πανεπιστήμια της Ελλάδας, παρουσιάζοντας ψεύτικες βεβαιώσεις για σοβαρές ασθένειες.

Οι ευγενείς γόνοι της Θεσσαλονίκης έπασχαν ξαφνικά από καρκίνο, λευχαιμίες και άλλα σοβαρά νοσήματα που βεβαίωναν απατεώνες γιατροί. Όταν αποκαλύφθηκε η υπόθεση, κάποιοι Πανεπιστημιακοί, συνάδελφοί σας στο Πανεπιστήμιο, επιχείρησαν να την κουκουλώσουν αρνούμενοι να δώσουν τα στοιχεία των μεταγραφών. Μια ομάδα έντιμων εισαγγελέων τότε, αναγκάστηκε να κάνει έρευνα στο πανεπιστήμιο και να κατασχέσει τους φακέλους. Δύο ανακριτές, επί δύο χρόνια ερεύνησαν αυτή την υπόθεση, σχηματίζοντας δικογραφία που δεν χωρούσε σε ένα δωμάτιο. Ασκήθηκαν, διώξεις σε 400 άτομα. Οι περισσότεροι θα έμπαιναν φυλακή αφού οι κατηγορίες ήταν στοιχειοθετημένες. Και τότε εσείς νομοθετήσατε την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα στα συγκεκριμένα άρθρα, που τύχαινε μάλλον να αφορούν τις δικές τους κατηγορίες. Τα αδικήματα ήταν πια πλημμελήματα και είχαν παραγραφεί.

Οι φάκελοι έκλεισαν και δεκάδες επώνυμοι απατεώνες, ελεύθεροι πια, συνέχιζαν να φωτογραφίζονται στα περιοδικά ως έντιμοι και ανησυχούντες για την πόλη και βέβαια να καθορίζουν με τη δύναμή τους τα πολιτικά πράγματα. Αρκετοί από τους φοιτητές που πήραν μεταγραφές με τις ψευδείς βεβαιώσεις, όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν, αλλά σήμερα κάνουν πανεπιστημιακή καριέρα.

Στις μεταρρυθμίσεις σας, συμπεριλαμβάνεται η αλλαγή ενός ακόμη άρθρου του Ποινικού Κώδικα. Του 113. Το άρθρο αυτό παλιά προέβλεπε πως στις περιπτώσεις που κάποιος βουλευτής διώκεται για αξιόποινη πράξη, αν δεν αρθεί η βουλευτική του ασυλία, τότε σταματά να τρέχει ο χρόνος παραγραφής και ο βουλευτής δικάζεται όποτε πάψει να είναι βουλευτής. Το άρθρο αυτό προστάτευε και τον βουλευτή, αλλά και τον πολίτη. Αλλάξατε λοιπόν το άρθρο και καταργήσατε την αναστολή της παραγραφής. Έτσι αν κάποιος βουλευτής διαπράξει αδίκημα και δεν αρθεί η ασυλία του, ο χρόνος παραγραφής τρέχει. Έτσι όταν πάψει να είναι βουλευτής πιθανόν να μην υπάρχει δίωξη εναντίον του.

Αυτά είναι τα νομοθετήματά σας σε ένα υπουργείο που θα περίμενε κάποιος, πως λόγω του αντικειμένου σας, ο νομικός κόσμος θα μίλαγε για τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις Βενιζέλου. Ο νομικός κόσμος όμως μιλάει για «ασέλγεια» στους νόμους. Τα περί προθέσεων και τα νομικά και αυτά της κόλασης που είναι στρωμένη με καλές προθέσεις, τα ξέρετε. Μόνο εσείς ξέρετε τις προθέσεις σας. Δεν σας αποδίδω καμιά πρόθεση. Σας απευθύνω για μια ακόμη φορά ερωτήματα. Και περιμένω απαντήσεις τις οποίες ξέρετε πολύ καλά πως οφείλετε να δώσετε. Αν όχι, τότε αυτό θα είναι μια πρόθεσή σας…

Υ.Γ. Προς κάθε ενδιαφερόμενο που…ξέρει αυτός. Μετά από 25 χρόνια στην δημοσιογραφία, έχω την δυνατότητα να μαθαίνω, πότε το όνομά μου γίνεται δημοφιλές σε διάφορες υπηρεσίες. Μην κουράζεστε. Στην ντουλάπα μου δεν έχω σκελετούς. Μόνο ρούχα και αρχεία. Των οποίων έχω πάντα αντίγραφα.
Πηγή: http://www.koutipandoras.gr/?p=10863

18 Νοε 2011

ΝΑΤΟ - ΛΙΒΥΗ *Διαίρειν και βασίλευε*

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΠΟΨΗ – Δημήτρη Καψάλα.

Είναι τόσο αφελείς οι ακριβοπληρωμένοι πολιτικοί αναλυτές μας, ώστε δεν αντελήφθησαν πως δεν πρόκειται για «εξεγερμένους» Λίβυους, αλλά για στρατό μισθοφόρων, που ξεσήκωνε τον λαό; Πολύ γρήγορα αποκαλύπτεται ο πραγματικός σκοπός των ΝΑΤΟικών, τον οποίο βέβαια εξ αρχής εδώ είχαμε σημειώσει.

Σε προάστια της Τρίπολης ανάμεσα στους μαχητές του «Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου» της Λιβύης για τέσσερις μέρες συνέχεια συνεχίζονται οι ένοπλες συγκρούσεις. Σκοτώθηκαν τουλάχιστον 13 άτομα. Αυτό το ξέσπασμα βίας, κατά τη γνώμη των παρατηρητών, είναι το μεγαλύτερο μετά τη δολοφονία του Καντάφι. Η Λιβύη βυθίστηκε μέσα στο χάος των εσωτερικών διχονοιών.

Οι διοικητές εκστρατείας έχασαν τον κοινό σκοπό και άρχισαν να μάχονται για την ενίσχυση των προσωπικών τους θέσεων. Οι κάτοικοι της Τρίπολης διοργανώνουν διαδηλώσεις, απαιτώντας να τεθεί τέρμα στις βιαιότητες, λεηλασίες και στο κύμα μεταφοράς των μαχητών από την επαρχία στην πρωτεύουσα.

Οι Άραβες, δεν αποτελούν ενιαία εθνότητα. Ακόμη και η θρησκεία, που αποτελεί κάποιον δεσμό ανάμεσά τους, δεν έχει την ίδια απήχηση σε όλους. Οι Σουνίτες και οι Σιίτες αλληλομισούνται, οι δε Αλεβίτες είναι αδιάφοροι. Πλην αυτών, υπάρχουν πολλές ομάδες «αιρετικές» του ισλαμισμού. Σ’ αυτές, δρουν πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, που ωθούν διάφορες ομάδες οι οποίες εξυπηρετούν σχέδια των ισχυρών χωρών Δύσης και Ανατολής.

Ενότητα στον μουσουλμανικό κόσμο επιτυγχάνεται μόνον με αυταρχικές κυβερνήσεις, η δε ιδέα της δημοκρατίας ήταν και είναι άγνωστη, το δε δημοκρατικό πολίτευμα ανεφάρμοστο. Αυτά προφανώς και τα γνωρίζουν, αλλά παραπλανούν τους λαούς μιλώντας για εκδημοκρατισμό των χωρών και προστασία των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων. Πρέπει να είναι πολύ αφελής κάποιος για να τα πιστέψει.

Ιδιαίτερα στη Λιβύη, όπου έτυχε να εκδώσω στην ελληνική γλώσσα το «Πράσινο Βιβλίο» του Καντάφι πριν από 30 χρόνια (όταν ο Καντάφι ήταν ακόμη επαναστάτης) και είμαι σε θέση να γνωρίζω πώς έχει η κατάσταση εκεί από πρώτο χέρι, όπως λέμε, το μίσος μεταξύ των 40 περίπου ισχυρών φυλών είναι καταλυτικός παράγοντας μόνιμης διαίρεσής τους. Επομένως, χωρίς καμιά αμφιβολία από μέρους μου, το σύστημα επιδιώκει τη διάλυση της χώρας (και όχι μόνον αυτής), και τον τεμαχισμό της σε τμήματα αδύναμα και ευκολοεξουσίαστα, ώστε να λεηλατηθεί ο πλούτος του υπεδάφους της. Παρατηρώντας τα όσα συμβαίνουν τελευταία, επιβεβαιώνονται πλήρως οι αναλύσεις ακόμη και οι προ δεκαετίας, ότι όπου δεν υπάρχει αντίδραση των δυτικών κοινωνιών θα χρησιμοποιούν βόμβες, στις δε δυτικές χώρες την ίδια δουλειά του τεμαχισμού θα κάνουν οι Τραπεζίτες.

Πηγή: http://www.liako.gr/news/elefteriapopsi-active-articles-list/36330--lr-.html

17 Νοε 2011

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΧΡΕΟΣ ....πολύ ενδιαφέρον

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ "ΚΟΚΚΙΝΩΝ", ΤΩΝ "ΡΟΖ" ΚΑΙ ΤΩΝ "ΠΡΑΣΙΝΩΝ" ΚΡΑΤΩΝ: ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΓΙΓΑΝΤΩΝΕΤΑΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΕΙ Η ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ. ΆΡΑ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ Η ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ.....

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΧΡΕΟΣ πατήστε Λινκ

Από το θυμάμαι του μέτρον-άριστον για την 17η Νοέμβρη 1973

Η λέσχη Μπίλντενμπεργκ πίσω από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου του 1973

Για την περίοδο του Πολυτεχνείου του 1973, η περιβόητη λέσχη Μπίλντενμπεργκ μέσω του Γενικού γραμματέα της, στην Ευρώπη, Βαν ντερ Μπόιγκελν, ανακοίνωνε στις 20 Αυγούστου 1973 ότι:

" Υπάρχει ένα ζήτημα στην Ελλάδα. Αυτό πρέπει να λυθεί σύντομα. Είναι ανάγκη να χειραγωγηθεί ο ελληνικός λαός και να οδηγηθεί - μέσα από την ανάγκη για εκδημοκρατισμό - στο οριακό σημείο του εγκλωβισμού για να επιτύχουμε την εφαρμογή της "τακτικής του σοκ" που είχαμε σχεδιάσει. Αυτό σημαίνει σταδιακό εκδημοκρατισμό στην Ελλάδα, αλλά σοκ στο Κυπριακό ζήτημα, με την κυοφορούμενη τουρκική απόβαση .... Μια σύγκρουση Ελλάδας - Τουρκίας θα μας εξυπηρετούσε .... Θα το δούμε!... Στην παρούσα φάση , θα ήταν σκόπιμο να υποκινηθούν οι φοιτητές στην Ελλάδα, ζητώντας δημοκρατικές ελευθερίες , αμφισβητώντας το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας...."

Τα υπόλοιπα για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων της λέσχης Μπίλντενμπεργκ τα ανέλαβαν οι ρουφιάνοι του Ιωαννίδη σε συνεργασία με συγκεκριμένα πρόσωπα από την γεννιά του ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ.
Αντίτιμο στις υπηρεσίες τους αυτές ήταν οι κρατικές θέσεις τους στο μεταπολιτευτικό Ελληνικό κράτος, ώστε να μας φέρουν σήμερα στην ΠΛΗΡΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ....
Σήμερα, οι μάσκες τους έχουν πέσει και φαίνεται πια ολοκάθαρα πως αυτοί οι εντολοδόχοι της Νέας Τάξης, πάτησαν επί πτωμάτων για να ανεβούν στην εξουσία καταστρέφοντας σταδιακά το Ελληνικό
κράτος....

Βιβλιογραφία:
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΤΡΙΓΑΣ: "ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ '73 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ", ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ, ΑΘΗΝΑ, 1996, σ. 62

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΥΦΑΝΤΗΣ: " Ο ΒΩΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΟΣ", ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΕΛΑΣ, ΑΘΗΝΑΙ, 2007
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗ: " ΟΙ ΣΥΝΩΜΟΤΕΣ"



Αμερικανοί κομμάντος στο Πολυτεχνείο του 1973

15 Νοεμβρίου 1973 :
"...Μέσα σε μια ώρα, έξι πρεσβείες είχαν λάβει ανάλογα μηνύματα. Φυσικά, οι βάσεις της Νέας Μάκρης, του Ελληνικού στην Αττική και στις Γούρνες στην Κρήτη, έλαβαν το μήνυμα, προσυπογραμμένο από τον σταθμάρχη . Μετά από αυτό, οι βάσεις τέθηκαν σε συναγερμό. Το ίδιο βράδυ, η βάση της Νέας Μάκρης συνδέονταν κωδικά με το αεροπλανοφόρο "Ιντεπέντεντ", που θα έφτανε στην Ελευσίνα για να αποβιβάσει εκατόν ογδόντα δυο κομμάντος... με προορισμό την Αθήνα...."
"...Η ομάδα των 182 αντρών κάτω από την διοίκηση του πλωτάρχη Τάλμποτ που είχε φθάσει εκείνο το βράδυ στην Αθήνα , ήταν -ας το πούμε- ένα τμήμα της νεοσύστατης τότε Ελαφράς ταξιαρχίας του στρατού των Ηνωμένων Πολιτείων..."

(ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΤΡΙΓΑΣ: "ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ '73 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ", ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ, ΑΘΗΝΑ, 1996, σ. 179 - 180).

Η ομάδα αυτή είχε αποβιβαστεί από το αεροπλανοφόρο, σε φουσκωτές βάρκες που τους έβγαλαν στην στεριά. Όλα τα μέλη της ομάδας φορούσαν στολές παραλλαγής, βελγικής κατασκεύης. Τα πρόσωπά τους ήταν βαμμένα σε ομοιόχρωμες αποχρώσεις κι έτσι αφομοιώνονταν με τις σκιές τόσο τέλεια σαν να ήταν αόρατοι... Επιβιβάστηκαν σε στρατιώτικα καμιόνια και μεταφέρθηκαν σε διάφορα μέρη της Αθήνας αναμένοντας εντολές. Φυσικά όλα αυτά έγιναν σε συνεργασία με τους άντρες του Ιωαννίδη και εν αγνοία του Γ. Παπαδόπουλου. Στόχος των Αμερικανών και του Ταξιάρχου Ιωαννίδη ήταν να περικυκλωθεί το πολυτεχνείο από δικά τους στρατεύματα. Ενώ οι προβοκάτορες που βρισκόταν μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο προσπαθούσαν να μαζέψουν και να κρατήσουν όσο περισσότερο κόσμο μπορούσαν γύρω από αυτό. Με σκόπο να χυθεί όσο το δυνατόν περισσότερο αίμα γινόνταν. Μόνο έτσι θα έπεφτε ο Γ. Παπαδόπουλος, ώστε να σχηματιστεί η νέα στρατιωτική κυβέρνηση του Ιωαννίδη.


Εξάλλου, ο ίδιος ο Ιωαννίδης στην απολογία του στον τακτικό ανακριτή σχετικά με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου κατέθεσε ότι: " ... Η ανατροπή του Γ. Παπαδόπουλου αποτελούσε σχέδιο που προετοιμάστηκε πολύ πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.."

….θα γίνουμε η ισχυρότερη οικονομικά χώρα. Και τότε ο Γκέμπελς θα μπορέσει να σηκωθεί από τον τάφο του και να αναφωνήσει *και όμως νικήσαμε*

Αφορά Προφητεία ενός Ναζί

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ:

Το συνημμένο αρχείο βρέθηκε από απόκομμα της εφημερίδας Ελευθεροτυπία,
του έτους 1995, ενός άρθρου που αρχικά είχε δημοσιευτεί 50 χρόνια πριν,
δηλαδή το 1945, αμέσως μετά τον πόλεμο.

Τα σχόλια δικά σας …

Ύποπτη ΜΚΟ του αδελφού του τεως πρωθυπουργού Παπανδρέου!

Η ιστορία ξεκινά τον Ιούνιο 2011 από ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΔΩΡΕΑ ΣΤΗΝ ΜΚΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ… αλλά έχει ένα πρόβλημα.
Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Ιουνίου 21, 2011
Επισκέφθηκε λοιπόν την ιστοσελίδα της εταιρείας: http://www.i4cense.org/ προκειμένου να βρει την διεύθυνση τους για να τους επισκεφθεί για να τους κοινοποιήσω την πρόθεση του αυτή.

Προς μεγάλη του έκπληξη, δεν είδε κάποιο στοιχείο επικοινωνίας. Ούτε διεύθυνση, ούτε τηλέφωνο, ούτε Φαξ, ούτε Τέλεξ. Μόνο μία φόρμα που έπρεπε να συμπληρώσωέι. Το έκανε αλλά δεν έλαβε κάποια απάντηση.

Ζήτησε την βοήθεια του μπλοκ:

*Θα ήθελα λοιπόν να με βοηθήσετε. Που βρίσκεται η έδρα της ΜΚΟ του κυρίου Παπανδρέου; Είναι στην Ελλάδα; Εντός Αττικής; Στα Γρεβενά; Στα Σεπόλια; Στην Μακρακώμη;

Μήπως έχετε κάποιο τηλέφωνο; Σταθερό ή κινητό, δεν με πειράζει. Ξέρω ότι είστε κακοπροαίρετοι αλλά εγώ θέλω πραγματικά να βοηθήσω. Ενημερώστε με παρακαλώ με τα ελάχιστα αποθέματα καλοσύνης και υπευθυνότητας που διαθέτετε*.

Αναγνώστης

σσΟ: Βεβαίως αγαπητέ αναγνώστη. Θα κάνουμε τα αδύνατα δυνατά για να βρούμε την διεύθυνση. Και αυτό είναι δέσμευση :-) απήντησε το μπλοκ

Μέχρι στιγμής, με την βοήθεια των σχολιαστών καταφέραμε να βρούμε αυτό: ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ! Ο αδερφός του πρωθυπουργού δηλώνει ως διεύθυνση το …Πανεπιστήμιο Αθηνών!

Συνέχεια της ιστορίας:

Και εκεί που νομίζαμε ότι τα είχαμε δει όλα, το είδαμε και αυτό. Προσπαθώντας να βοηθήσουμε τον αναγνώστη μας που έψαχνε την διεύθυνση της ΜΚΟ του Ανδρέα Α. Παπανδρέου, αδελφού του πρωθυπουργού, πέσαμε σε μία απίστευτη αποκάλυψη…

Στην καταχώρηση του διαδικτυακού τόπου όπου φιλοξενεί την ιστοσελίδα της ΜΚΟ, έχει δηλώσει ως διεύθυνση το …πανεπιστήμιο Αθηνών!!

Δεν είναι φάρσα, δείτε την εικόνα (κλικ)…

Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Ιουνίου 21, 2011

Μιλάμε ότι το Ελλάντα είναι παράδεισος! Ο ένας κάνει βόλτες με το πρωθυπουργικό αεροσκάφος, ο άλλος κλείνει το domain της ΜΚΟ με διεύθυνση κρατικού ιδρύματος, εμ γι’ αυτούς είναι η ζωή!

Εξακολουθούμε βεβαίως να ψάχνουμε την πραγματική διεύθυνση της ΜΚΟ για ναhttp://www.blogger.com/img/blank.gif εξυπηρετήσουμε τον αναγνώστη μας ώστε να κάνει την δωρεά του…
ΙΔΟΥ Η ΕΛΒΕΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΑΔΕΛΦΟΥ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ. ΣΥΝΤΡΙΨΤΕ ΤΗΝ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ!

Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Ιουνίου 25, 2011

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ, ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΤΗΡΕΙ Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ, ΑΝΔΡΕΑΣ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΣΤΗΝ ΕΛΒΕΤΙΑ
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΣΤΗΝ ΔΗΛΩΜΕΝΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΥΤΕ ΚΟΥΔΟΥΝΙ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ! ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΥΤΕ ΣΤΟΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΑΤΑΛΟΓΟ!
ΕΤΑΙΡΟΙ ΑΥΤΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ, ΜΑΡΙΑΝΘΗ ΑΛΕΞΙΟΥ!
ΣΤΕΓΑΖΕΤΑΙ ΣΕ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΟΥ ΦΗΜΙΖΕΤΑΙ ΓΙΑ “ΕΙΔΙΚΕΣ” ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΩΣ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ ΦΕΡΕΤΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ.
ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ DOMAIN ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ, ΔΗΛΩΝΕ ΩΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ!!
Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ;
ΜΕΓΙΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΘΕΜΑ ΠΛΕΟΝ ΟΙ ΧΟΡΗΓΙΕΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΦΕΡΟΜΕΝΗ ΩΣ “ΜΚΟ” ΕΤΑΙΡΕΙΑ.

Εδώ και ημέρες, ξεκινήσαμε την έρευνα για να δούμε που κατέληγαν οι χορηγίες κρατικών οργανισμών όπως το ΤΤ αλλά και υπουργειων, στα συνέδρια που φερόταν να οργάνωνε η εταιρεία “I4CENSE”, του αδελφού του πρωθυπουργού, κυρίου Ανδρέα Α. Παπανδρέου. Είχαμε αποκαλύψει ότι στο site της εταιρείας δεν υπήρχε ούτε διεύθυνση, ούτε τηλέφωνο. Δηλαδή τα στοιχεία της εταιρείας ήταν ΑΓΝΩΣΤΑ, μη προσβάσιμα στο κοινό.

Παρ’ όλη την σοβαρότητα της καταγγελίας, ούτε ένας εισαγγελέας δεν ευαισθητοποιήθηκε, ούτε ένα κανάλι δεν ασχολήθηκε με το θέμα. Όπως και με το ότι ο αδελφός του πρωθυπουργού ακόμα και για την καταχώρηση του Domain της εταιρείας, δήλωσε ως διεύθυνση το …ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ!


Το κτίριο στην οδό Vignerons 1A όπου στεγάζεται η εταιρεία του Α. Παπανδρέου

Σήμερα λοιπόν αποκαλύπτουμε την εταιρεία που διατηρεί ο Ανδρέας Α. Παπανδρέου στην Ελβετία, με μοναδικούς εταίρους αυτόν και την σύζυγο του κυρία Μαριάνθη Αλεξίου.

Δείτε τα στοιχεία της εταιρείας:



Κλικ στην εικόνα για να δείτε καθαρά τα στοιχεία.

Η εταιρεία λοιπόν ονομάζεται Institute for Climate and Energy Security

Όνομα που ξεκάθαρα ταυτίζεται με το ακρωνύμιο “I4CENSE”, το δημοσιοποιημένο όνομα της εταιρείας δηλαδή, μέσω της οποίας λαμβάνονται χορηγίες από κρατικούς φορείς, οργανισμούς αλλά ακόμα και τη …SIEMENS!

Συνεχίζοντας την έρευνα διαπιστώσαμε ότι η επωνυμία της εταιρείας δεν βρισκόταν γενικώς στον τηλεφωνικό κατάλογο αλλά και στην συγκεκριμένη διεύθυνση δεν φαινόταν εταιρεία με αυτό το όνομα.

Σε αυτοψία λοιπον που κάναμε στο κτίριο (φωτό), είδαμε ότι όντως δεν υπήρχε ούτε ταμπελάκι, ούτε καν κουδούνι (!). Βλέποντας ότι ως αποδέκτη αλληλογραφίας ο κύριος Παπανδρέου είχε δηλώσει το όνομα Etude Häsler, είδαμε ότι στο ίδιο κτίριο στεγάζεται το γνωστό δικηγορικό γραφείο H&B LAW, (κλικ στην φωτό για μεγένθυση), όπου υπεύθυνος είναι ο κύριος Hasler Marc. Την αυτοψία επιβεβαιώνει και η καταχώρηση στον τηλεφωνικό κατάλογο.

Η εταιρεία του Ανδρέα Α. Παπανδρέου, στεγάζεται στο δικηγορικό γραφείο H&B LAW, γραφείο που φημίζεται για τις δραστηριότητες τους σε …Venture Capitals, συγχωνεύσεις και εξαγορές εταιρειών, δραστηριότητες με μεγάλη ζήτηση από ανθρώπους με διαθέσιμα κεφάλαια, για τους οποίους η Ελβετία είναι ακόμα “ασφαλές λιμάνι”. Δεν είναι τυχαίο ότι η εταιρεία έχει ειδικό division για Ρώσους πελάτες.

Το τι είδους εταιρείες στεγάζονται σε δικηγορικά γραφεία με τέτοιον τρόπο, ρωτήστε κάποιους ειδικούς να σας διαφωτίσουν όσοι δεν το γνωρίζετε.

Δείτε σκαναρισμένα αποσπάσματα του καταστατικού της εταιρείας, με την επίσημη σφραγίδα του Ελβετικού κράτους και τις υπογραφές τους. Το καταστατικό είναι στην διάθεση των αρχών και των ΜΜΕ που θα θελήσουν να παρουσιάσουν το θέμα





Η ανωτέρω δημοσίευση αφορά μπλοκ μεγάλης αναγνωσιμότητας το www.olympia.gr

Η εν λόγω καταγγελία προκάλεσε την Κοινοβουλευτική ερώτηση βουλευτή της Αξιωματικής αντιπολίτευσης κου Νικολόπουλου με ερώτημα:

ΕΡΩΤΗΣΗ & ΑΚΕ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Θέμα: Κρατικές χορηγίες στην “I4CENSE”.

Σειρά ερωτημάτων προκύπτουν μετά την αποκάλυψη του έγκριτου portal Olympia.gr για το πού κατέληγαν οι χορηγίες κρατικών οργανισμών όπως το Τ.Τ, αλλά και υπουργείων, στα συνέδρια που φερόταν να οργάνωνε η εταιρεία “I4CENSE”, του αδελφού του πρωθυπουργού, κυρίου Ανδρέα Α. Παπανδρέου.

Επισκεπτόμενοι το site της εταιρείας “I4CENSE” διαπιστώθηκε πως δεν υπήρχε ούτε διεύθυνση, ούτε τηλέφωνο, δηλαδή η εταιρεία δεν είχε κανέναν στοιχείο ώστε να μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει με τους υπεύθυνους, να επισκεφτεί τα γραφεία της εταιρείας, όλα ήταν άγνωστα. Πρόσφατα, το portal Olympia.gr αποκάλυψε την εταιρεία που διατηρεί ο Ανδρέας Α. Παπανδρέου στην Ελβετία, με μοναδικούς εταίρους αυτόν και την σύζυγο του κυρία Μαριάνθη Αλεξίου. Η εταιρεία ονομάζεται Institute for Climate and Energy Security, όνομα που ξεκάθαρα ταυτίζεται με το ακρωνύμιο “I4CENSE”, το δημοσιοποιημένο όνομα της εταιρείας δηλαδή, μέσω της οποίας λαμβάνονταν οι χορηγίες.

Κατόπιν τούτου ερωτάται ο κ. Υπουργός:

Σε τι ύψος ανέρχονται οι χορηγίες που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα από υπουργεία και κρατικούς οργανισμούς στην φερόμενη ως ΜΚΟ “I4CENSE”;
Να κατατεθεί λίστα με τα υπουργεία και τους κρατικούς οργανισμούς που έχουν προσφέρει χορηγία στην “I4CENSE”.
Να κατατεθούν οι σχετικές αποφάσεις που να προκύπτει το ύψος της χορηγίας κάθε υπουργείου ή κρατικού οργανισμού στην “I4CENSE”.
Ποια πρόσωπα απαρτίζουν το Διοικητικό Συμβούλιο της “I4CENSE”; Να κατατεθεί η σχετική ονομαστική λίστα.
Να κατατεθεί το καταστατικό της “I4CENSE”.
Έχει επιχορηγηθεί και με τι ποσά η “I4CENSE”; Να κατατεθούν τα σχετικά έγγραφα που να προκύπτει πότε επιχορηγήθηκε και με τι ύψος η “I4CENSE”.
Κατά πόσο είναι νόμιμο να επιχορηγείτε μια ΜΚΟ που έδρα της δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η Ελβετία;
Ποια η απάντησή σας στους αγανακτισμένους πολίτες που βλέπουν λεφτά να υπάρχουν μόνο για χορηγίες στην εταιρεία “I4CENSE”;
Τελικά κ. Υπουργέ λεφτά υπάρχουν μόνο για χορηγίες;
Δεν είναι προκλητικό αυτό κ. Υπουργέ; Ποια η προσωπική σας άποψη;

Την απάντηση δεν μπόρεσα να βρω (μπράβο Ολυμπιάδα για το θέμα σου)

13 Νοε 2011

ΚΑΡΤΕΛ; Εφοπλιστές αθώοι «λόγω συνδικαλισμού»


Στο συρτάρι με την ένδειξη αθώοι… λόγω συνδικαλισμού έβαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, έπειτα από πέντε χρόνια άκαρπων ερευνών, το φάκελο της πολύκροτης υπόθεσης για τη σύσταση καρτέλ από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες και την Ενωση Επιχειρήσεων Ακτοπλοΐας, η οποία είχε ανοίξει με πολύ θόρυβο τον Οκτώβριο του 2006

Ιστορικό:

Η υπόθεση είχε ανοίξει με αυταπάγγελτη έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού τον Οκτώβριο του 2006 ύστερα από πλήθος κοινοβουλευτικών ερωτήσεων για την κατάσταση που επικρατούσε τότε στον κλάδο. Η έρευνα εντάθηκε την άνοιξη του 2008 όταν η Ενωση Επιχειρήσεων Ακτοπλοΐας εξέδωσε δελτίο Τύπου με το οποίο οι εταιρείες κατηγορούσαν ευθέως την «Blue Star Ferries» για την απόφασή της να παγώσει τις τιμές των ναύλων. Ηταν η περίοδος (2006-2008) που οι ακτοπλοϊκές εταιρείες προέβαιναν σε διαδοχικές αυξήσεις των εισιτηρίων επικαλούμενες τις αυξήσεις των τιμών των καυσίμων, ενώ ζητούσαν να καταργηθούν οι μη ανταποδοτικές κρατήσεις υπέρ τρίτων.

Οι 14 ακτοπλοϊκές εταιρείες που εκτελούν δρομολόγια στις ελληνικές θάλασσες είχαν κατηγορηθεί ότι μέσω της Ενωσης, η οποία τις εκπροσωπεί, είχαν συστήσει καρτέλ κατά την περίοδο 2002-2008 ώστε να συνεννοούνται στον καθορισμό των ναύλων και να «μοιράζουν» τα δρομολόγια των άγονων γραμμών.

Βασικό αποδεικτικό στοιχείο για τη στήριξη των κατηγοριών αποτέλεσαν τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Ενωσης Ακτοπλοϊκών Εταιρειών, από τα οποία -βάσει και μαρτυρικών καταθέσεων- προέκυπταν συζητήσεις (σ.σ. διαφωνίες σύμφωνα με την απόφαση), ως προς την εμπορική και τιμολογιακή πολιτική των εταιρειών.

Επειτα από μια πενταετία έρευνας και ακροάσεων κατά την οποία υποβλήθηκαν δύο καταδικαστικές εισηγήσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού, τελικά η Ολομέλεια της Επιτροπής αποφάσισε την αθώωση των ακτοπλοϊκών εταιρειών, με την αιτιολογία ότι οι συνεννοήσεις και η κοινή τους δράση στα θέματα των ναύλων και των δρομολογίων της άγονης γραμμής εμπίπτουν στα όρια της συνδικαλιστικής δράσης των ακτοπλόων οι οποίοι την περίοδο εκείνη αντιτίθεντο στα σχέδια απελευθέρωσης της αγοράς (άρση καμποτάζ και διαγωνισμός για τις επιδοτήσεις των άγονων γραμμών) από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας.

Αργησε ένα χρόνο

Η αθωωτική απόφαση είχε μάλιστα εκδοθεί από τον Οκτώβριο του 2010, δηλαδή έναν χρόνο πριν, ωστόσο έγινε γνωστή μόλις χθες όταν και δημοσιεύτηκε το σχετικό ΦΕΚ, επειδή, σύμφωνα με πηγές της Επιτροπής Ανταγωνισμού, «άργησε να καθαρογραφεί».

Πηγή: http://www.enet.gr/?i=news.el.oikonomia&id=324195

Θεραπεία της νόσου Πάρκινσον με βλαστικά κύτταρα

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Λόρεντς Στούντερ του Κέντρου Καρκίνου Memorial Sloan-Kettering, που δημοσίευσαν τη μελέτη στο Nature, ελπίζουν ότι στο μέλλον θα καταστεί δυνατό να δημιουργούνται κύτταρα που παράγουν ντοπαμίνη και να αντικαθιστούν αυτά που έχουν καταστραφεί λόγω της νόσου Πάρκινσον.

Εδώ και μία δεκαετία περίπου, οι επιστήμονες προσπαθούν να δημιουργήσουν τα κύτταρα που καταστρέφονται στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως η νόσος Πάρκινσον, η νόσος Αλτσχάιμερ και η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Πειράματα επιτυχημένα σε πειραματόζωα, όπου νευρώνες παραγωγής ντοπαμίνης αναπαράχθηκαν από βλαστικά κύτταρα μαϊμούδων, δεν είχε μέχρι σήμερα καταστεί εφικτό να επαναληφθούν με επιτυχία και στους ανθρώπους. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι η όλη προσπάθεια μπορεί να πυροδοτήσει όγκους στον εγκέφαλο, γι' αυτό άλλωστε δεν έχουν ακόμα αρχίσει οι σχετικές κλινικές έρευνες σε ανθρώπους.

Η νέα έρευνα φαίνεται πως πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και καταφέρνει να μετατρέψει τα βλαστικά κύτταρα στο απολύτως κατάλληλο είδος νευρώνων παραγωγής ντοπαμίνης.

Σε μια σειρά έξι πειραμάτων, οι επιστήμονες εισήγαγαν με ένεση, στον εγκέφαλο των πειραματόζωων που έπασχαν από νόσο Πάρκινσον, πάνω από ένα εκατομμύριο κύτταρα τη φορά. Απέδειξαν ότι τα νέα κύτταρα επιβιώνουν, δημιουργούν νέες συνδέσεις με τα παλαιότερα κύτταρα γύρω τους και αποκαθιστούν τα προβλήματα κίνησης, χωρίς την παρενέργεια της δημιουργίας καρκινικών όγκων.

Η θεραπεία της νόσου Πάρκινσον με βλαστικά κύτταρα προβάλλει ως πολλά υποσχόμενη για το μέλλον, όμως θα πάρει χρόνο μέχρι να θεωρηθεί τεχνικά αποδοτική και κλινικά ασφαλής για τους ανθρώπους.

Πηγή: http://health.in.gr/news/scienceprogress/article/?aid=1231136421

12 Νοε 2011

Ψευδή είδηση ήταν η υποτιθέμενη ληστρική επιδρομή

...με ξυλοδαρμό απο συμμορία αλλοδαπών σε βαγόνι του ΗΣΑΠ με 30 επιβάτες

Η διάψευση από την ΣΤΑΣΥ Α.Ε.
Θέμα ασφάλειας στις μετακινήσεις των επιβατών με ΜΜΜ προκύπτει μετά τις καταγγελίες που έγιναν στο protothema.gr σχετικά με την επίθεση τουλάχιστον 15 αλλοδαπών στο σταθμό του ΗΣΑΠ στα Κάτω Πατήσια, χθες το μεσημέρι, όπου λήστεψαν επιβάτες και στη συνέχεια έφυγαν ανενόχλητοι.

Ωστόσο, από την πλευρά της εταιρείας Σταθερές Συγκοινωνίες ΑΕ υπήρξε απάντηση στην οποία αναφέρουν ότι: «Σας γνωστοποιούμε ότι από τη μέχρι τώρα διερεύνηση, δεν προκύπτει επώνυμη καταγγελία επιβάτη, τόσο στις αστυνομικές αρχές όσο και στο προσωπικό της εταιρείας ΣΤΑΣΥ.ΑΕ.

Σκηνές ανάλογες με αυτές που περιγράφονται στο άρθρο σας δεν προκύπτουν επίσης από μαρτυρίες του εργαζόμενου προσωπικού σε όλο το δίκτυο. Η εταιρεία ΣΤΑ.ΣΥ.ΑΕ διαβεβαιώνει τους επιβάτες ότι το προσωπικό της με τη συνεργασία της ΕΛ.ΑΣ καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εύρυθμη λειτουργία του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου και την ασφάλεια των μετακινήσεών τους».


Το άρθρο του Πρώτου θέματος online

Μία απίστευτη τραυματική εμπειρία βίωσαν 30 επιβάτες του ηλεκτρικού που είχαν επιβιβαστεί στον σταθμό των Κάτω Πατησίων με προορισμό τον Πειραιά όταν συμμορία αποτελούμενη από 15 αλλοδαπούς εισήλθε βιαία και με απειλητικές διαθέσεις σε βαγόνι σήμερα το μεσημέρι για να ληστέψει τους επιβάτες.
Οι αλλοδαποί αφού μπήκαν στο βαγόνι άρχισαν να σπρώχνουν και να χτυπάνε αδιακρίτως τους επιβάτες βρίζοντας τους παράλληλα. Οι αλλοδαποί εν συνεχεία απέσπασαν βιαία τις τσάντες τα χρήματα, τις βαλίτσες και τα προσωπικά αντικείμενα των ανυποψίαστων τρομοκρατημένων επιβατών.
Αφού ολοκλήρωσαν το έργο τους, οι 15 αλλοδαποί έφυγαν από το βαγόνι χωρίς κανείς να τους σταματήσει. Σύμφωνα με το protothema.gr επιβάτης που του άρπαξαν τα χρήματα και τη βαλίτσα του οι αλλοδαποί ληστές ήταν αρκετά βίαιοι ενώ έβριζαν, έσπρωχναν και απειλούσαν.
«Φοβηθήκαμε για τη ζωή μας. Πήραν τις τσάντες από επιβάτες, ενώ από τα 30 άτομα που ήμασταν στο βαγόνι όπου έγινε η επίθεση κανείς δεν αντέδρασε γιατί όλοι φοβήθηκαν» δήλωσε ένα απο τα θύματα.
Αυτά τα φαινόμενα παραβατικότητας έχουν προβλεφτεί από εδικούς αναλυτές εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα, αφού η απελπιστική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι παράνομοι αλλά και οι νόμιμοι διαμένοντες αλλοδαποί στην Ελλάδα ωθούν σημαντικό αριθμό από αυτούς σε πρωτοφανείς εγκληματικές ενέργειες που σοκάρουν την φιλήσυχη ελληνική κοινωνία.
Δυστυχώς οι προοδευτικές δυνάμεις που κυβερνάνε την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια προτιμούν να αγνοούν τις εκκλήσεις των ειδικών, προφανώς λόγω της ασφάλειας που τους παρέχουν οι πολυπληθείς ομάδες προστασίας της ΕΛΑΣ, τις οποίες πληρώνουν οι Έλληνες φορολογούμενοι.
Αντί οι ελληνικές κυβερνήσεις να εφαρμόσουν τους νόμους και να προχωρήσουνε σε προγράμματα εθελοντικού και αναγκαστικού επαναπατρισμού επέτρεπαν την διόγκωση του προβλήματος πιστεύοντας ότι έτσι θα αποκομίσουν τα εύσημα της ΕΕ και των ευρωπαϊκών προοδευτικών δυνάμεων που δεν βιώνουν το μαρτύριο του μέσου Έλληνα με τις ορδές των πεινασμένων και προετοιμασμένων για όλα αλλοδαπών.
Η σημερινή ληστρική επιδρομή θα πρέπει να χτυπήσει την καμπάνα της εγρήγορσης στην ΕΛΑΣ και στην πολιτική ελίτ διότι θα είναι όπως φαίνεται μόνο η αρχή μίας άνευ προηγουμένου και άγνωστης για την ελληνική κοινωνία κατάστασης.

Πηγή: http://www.protothema.gr/greece/article/?aid=158135

Περί ψεύδους από την Πυξίδα Ελλήνων

11 Νοε 2011

Σοκάρει στο "Spiegel ONLINE" η συνέντευξη του Γερμανού καθηγητή Albrecht Ritschl!

Πηγές :

http://www.spiegel.de/international/germany/0,1518,769703,00.html

http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/jun/21/germany-greece-greek-debt-crisis


«Αν η Ελλάδα επιτεθεί, μας τα παίρνει όλα»

Για το ελληνικό χρέος μίλησε Γερμανός καθηγητής της Ιστορίας της Οικονομίας στο Spiegel online σε σκληρή γλώσσα για τη Γερμανία.
Ο Γερμανός καθηγητής της Ιστορίας της Οικονομίας Albrecht Ritschl (London School Of Economics - LSE) τα λέει έξω από τα δόντια για το ελληνικό χρέος στο έξαλλα ανθελληνικό Spiegel, ο δημοσιογράφος του οποίου δεν πιστεύει στα αυτιά του.
Διαβάστε την πλήρη συνέντευξη του Γερμανού καθηγητή για το ελληνικό χρέος και τη Γερμανία:

21.06.2011

Spiegel:
Κύριε Ritschl, η Γερμανική κυβέρνηση ενεργεί με ακαμψία στο θέμα της Ελλάδας, στη λογική «λεφτά θα πάρετε μόνο αν κάνετε ό,τι σας λέμε». Κρίνετε δίκαιη αυτή τη συμπεριφορά;
Ritschl: Όχι, είναι απολύτως αδικαιολόγητη. Η Γερμανία έζησε τις μεγαλύτερες χρεοκοπίες της νεότερης ιστορίας. Την σημερινή οικονομική ανεξαρτησία της και το ρόλο του «Δασκάλου της Ευρώπης» η Γερμανία τα χρωστάει στις ΗΠΑ, οι οποίες μετά τον Α΄ αλλά και τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο παραιτήθηκαν από το δικαίωμά τους για τεράστια χρηματικά ποσά. Αυτό το ξεχνούν όλοι.

Spiegel: Θα μας πείτε τι ακριβώς συνέβη τότε;
Ritschl: Η δημοκρατία της Βαϊμάρης κατόρθωσε να επιζήσει από το 1924 μέχρι το 1929 αποκλειστικά με δανεικά. Μάλιστα για τις αποζημιώσεις του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου δανείστηκε από τις ΗΠΑ. Επρόκειτο για μια «δανειακή Πυραμίδα», η οποία κατέρρευσε με την κρίση του 1931. Τα χρήματα των δανείων των ΗΠΑ είχαν εξαφανιστεί, η ζημιά για τις ΗΠΑ ήταν τεράστια, οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία καταστροφικές. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο οι ΗΠΑ φρόντισαν να μην θέσει κανείς από τους συμμάχους αξιώσεις για αποζημίωση. Εκτός από μερικές εξαιρέσεις, ματαιώθηκαν όλες οι αξιώσεις μέχρι μια μελλοντική επανένωση της Ανατολικής με τη Δυτική Γερμανία. Αυτό ήταν πολύ ζωτικό για την Γερμανία. Στην ουσία πάνω σε αυτό στηρίχθηκε το περίφημο γερμανικό μεταπολεμικό θαύμα! Παράλληλα όμως, τα θύματα της γερμανικής κατοχής όπως οι Έλληνες, ήταν αναγκασμένα να αποποιηθούν τα δικαιώματα τους για αποζημίωση.

Spiegel: Πόσο μεγάλα ήταν τότε τα ποσά από τις γερμανικές χρεοκοπίες;
Ritschl: Με βάση την οικονομική επιφάνεια που είχαν οι ΗΠΑ κατά την εποχή εκείνη, αναλογικά τα γερμανικά χρέη της δεκαετίας του ‘30 ισοδυναμούν με το κόστος της κρίσης του 2008. Αν τα συγκρίνουμε λοιπόν με τα ελληνικά χρέη, τότε, πιστέψτε, με τα χρέη της Ελλάδας είναι μηδαμινά. Σε σχέση με την οικονομική επιφάνεια της χώρας, η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος αμαρτωλός του 20ου αιώνα και ίσως της νεότερης οικονομικής ιστορίας.

Spiegel: Πόσες φορές έχει χρεοκοπήσει η Γερμανία;
Ritschl: Εξαρτάται πως το υπολογίζει κανείς. Τον τελευταίο αιώνα τουλάχιστον τρεις φορές. Μετά την τελευταία στάση πληρωμών στη δεκαετία του ‘30, ανακουφίστηκε η Γερμανία από τις ΗΠΑ με το γνωστό πλέον haircut, σαν να μετατρέπεις ένα afro look σε φαλάκρα. Από τότε κρατάει η χώρα την οικονομική λάμψη της. Στο ίδιο διάστημα όμως οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δούλευαν σαν τα σκυλιά για να σηκώσουν κεφάλι από τις καταστροφές του πολέμου και τη γερμανική κατοχή. Κι ακόμη το 1990 είχαμε επίσης μια στάση πληρωμών.

Spiegel: Είστε βέβαιος;
Ritschl: Φυσικά! Ήταν όταν ο τότε καγκελάριος Kohl αρνήθηκε να υλοποιήσει τη Συμφωνία του Λονδίνου, του 1953. Η συμφωνία έλεγε ότι οι γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις στην περίπτωση της επανένωσης των δύο Γερμανιών, θα πρέπει να τεθούν υπό επαναδιαπραγμάτευση. Η Γερμανία όμως πλήρωσε ελαχιστότατες αποζημιώσεις μετά το 1990, ούτε τα αναγκαστικά δάνεια που είχε συνάψει, ούτε τα έξοδα κατοχής. Η Ελλάδα είναι ένα από τα κράτη, που δεν πήραν δεκάρα. Μην κρυβόμαστε! Η Γερμανία στον 20ο αιώνα άρχισε δυο πολέμους, ο δεύτερος μάλιστα ήταν πόλεμος αφανισμού και εξολόθρευσης. Στη συνέχεια οι εχθροί της αποποιήθηκαν το δικαίωμά τους εν μέρει ή και καθολικά για αποζημιώσεις. Το περίφημο «γερμανικό θαύμα» συντελέστηκε πάνω στις πλάτες άλλων Ευρωπαίων. Αυτό δεν το ξεχνούν οι Έλληνες.

Spiegel: Αυτή τη στιγμή συζητιέται η διάσωση της Ελλάδας μέσω μιας παράτασης του χρόνου πληρωμής των κρατικών ομολόγων, δηλαδή μιας ελεγχόμενης αναπροσαρμογής των χρεών. Μπορούμε εδώ να μιλάμε για επαπειλούμενη χρεοκοπία;
Ritschl: Βεβαίως! Ακόμη κι αν ένα κράτος δεν είναι εντελώς ανίκανο να ικανοποιήσει τους πιστωτές του, μπορεί να είναι υπό χρεοκοπία. Όπως και στην περίπτωση της Γερμανίας τη δεκαετία του ’50. Είναι ψευδαίσθηση να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα μπορέσει μόνη της να πληρώσει τα χρέη. Άρα είναι εξ ορισμού χρεοκοπημένη. Επιτέλους θα πρέπει να καθοριστεί, ποια χρηματικά ποσά είναι έτοιμοι οι πιστωτές να θυσιάσουν.

Spiegel: Ναι, αλλά το κράτος που πληρώνει τα περισσότερα είναι η Γερμανία.
Ritschl: Νομίζω πως έτσι θα πρέπει να γίνει. Έχουμε υπάρξει στο παρελθόν υπερβολικά ανέμελοι. Η βιομηχανική μας παραγωγή κέρδισε πολλά από τις υπέρογκες εξαγωγές. Οι ανθελληνικές θέσεις που προβάλλουν τα γερμανικά ΜΜΕ είναι πολύ επικίνδυνες. Μην ξεχνάτε ότι ζούμε μέσα σε ένα γυάλινο σπίτι: Το οικονομικό μας θαύμα έγινε δυνατό αποκλειστικά και μόνο επειδή δεν αναγκαστήκαμε να πληρώσουμε αποζημιώσεις. Οι Έλληνες γνωρίζουν πολύ καλά την εχθρική στάση των γερμανικών ΜΜΕ. Αν η διάθεση των Ελλήνων γίνει πιο επιθετική, μπορεί να αναβιώσουν οι παλιές διεκδικήσεις! Αν αρχίσει η Ελλάδα και αν ποτέ αναγκαστεί η Γερμανία να πληρώσει, τότε θα μας τα πάρουν όλα.

Spiegel: Τι προτείνετε δηλαδή να κάνουμε στο θέμα της Ελλάδας;
Ritschl: Θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες και να εξυγιάνουμε την Ελλάδα με τα λεφτά μας. Αν εμείς συνεχίζουμε το παιγνίδι των ΜΜΕ, παριστάνοντας τον χοντρό Εμίλ, που καπνίζει το πούρο του και αρνείται να πληρώσει, ίσως κάποιοι μας στείλουν τους παλιούς λογαριασμούς. Οι χρεοκοπίες της Γερμανίας τα περασμένα χρόνια δείχνουν τη λύση: πρέπει τώρα να συμφωνηθεί μια μείωση του χρέους. Όποιος δάνεισε λεφτά στην Ελλάδα, πρέπει να χάσει ένα μεγάλο μέρος τους! Ξέρω πως αυτό θα ήταν καταστροφικό για τις τράπεζες, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο ένα πρόγραμμα βοήθειας. Δυστυχώς, η λύση αυτή είναι ακριβή για τη Γερμανία, αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι τελικά θα πρέπει να πληρώσουμε. Μόνο έτσι θα είχε και η Ελλάδα μια ευκαιρία για μια νέα αρχή.

Η άλλη όψη του Λουκά Παπαδήμου.....!


Υποσημείωση

Ξέρουμε, ξέρουμε θα πείτε όλοι μιλούν θετικά και εσείς ακολουθείτε άλλη γραμμή…
Μακάρι να διαψευσθούμε για το καλό της χώρας μας. Ευχόμαστε ολόψυχα στον νέο πρωθυπουργό δύναμη και κουράγιο στο δύσκολο έργο του......

Πηγή : http://www.bankingnews.gr
Με θέμα: Θα ξεθωριάσει γρήγορα η υπερβολική αισιοδοξία για τον Παπαδήμο αλλά και το έργο της μεταβατικής κυβέρνησης – Η αναποφασιστικότητα ήταν το βασικό μειονέκτημα του…

Κατά την ημέρα (10/11/2011) της ανακοίνωσης του μεταβατικού πρωθυπουργού του Λ Παπαδήμου το ΧΑ υποχώρησε και οι τραπεζικές μετοχές σχεδόν έχασαν τα κέρδη τους. Σημειολογική η κίνηση αυτή.
Προφανώς και οι επενδυτές διατηρούν χαμηλές προσδοκίες και αυτό επιβεβαιώθηκε από την συμπεριφορά της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, των τραπεζών και των ομολόγων.

Η συμπεριφορά των επενδυτών χθες ήταν απόλυτα αναμενόμενη καθώς ήδη είχε προηγηθεί μια αναίτια άνοδο και προφανώς ακολούθησε η κατοχύρωση κερδών.
Αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία και σημασία δεν είναι να αξιολογείται η συμπεριφορά της αγοράς μόνο στη διάρκεια μιας συνεδρίασης.
Όμως είναι προφανές ότι η έλευση Παπαδήμου δεν αλλάζει ούτε την γενική τάση ούτε δίνει λύσεις στα βασικά προβλήματα της χώρας.
Να σημειωθεί καθώς πολλοί το λησμονούν ότι αν ο Παπανδρέου δεν είχε υποπέσει στο μεγάλο ατόπημα να μιλήσει για δημοψήφισμα στους ευρωπαίους ηγέτες, τώρα θα ήταν πρωθυπουργός, η δανειακή σύμβαση θα ψηφιζόταν η 6η δόση θα εκταμιευόταν και ο προϋπολογισμός θα ψηφιζόταν. Θα έκανε δηλαδή ότι θα πράξει ο Λ Παπαδήμος.
Σε αντίθεση με μια γενικευμένη προσέγγιση ότι ο Λ Παπαδήμος θα διασώσει την Ελλάδα και της καθολικής αποδοχής που έτυχε από τα μέσα ενημέρωσης θα αναφέρουμε ορισμένες βασικές παραμέτρους…που καλό είναι να γνωρίζει η κοινωνία.
Ο Λ Παπαδήμος εκ των πραγμάτων όσο και ζήλο και να επιδείξει μέσα σε 100 μέρες δεν μπορεί να αποδώσει τα αναμενόμενα.
Το χρονικό διάστημα είναι πολύ περιορισμένο…
Ωστόσο αξιολογώντας την παρουσία του στην ΕΚΤ, την ΤτΕ το βασικό μειονέκτημα Παπαδήμου ήταν η αναποφασιστικότητα του.
Λίγοι γνωρίζουν ότι από τα επιτελικά στελέχη της ΕΚΤ ο Λ Παπαδήμος πάντα ήταν εκπρόθεσμος στους χρόνους που ζητούσε η ΕΚΤ.
Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Λ Παπαδήμος ως αντιπρόεδρος της ΕΚΤ σχεδόν ποτέ δεν είχε παραδώσει μελέτη που αφορούσε ζητήματα της ΕΚΤ χωρίς να επιστραφεί για διορθώσεις.
Λίγοι γνωρίζουν ότι σε πλήρη συνεργασία με τον Σημίτη επέλεξαν μια λογιστική λύση για να ωραιοποιήσουν τα οικονομικά της Ελλάδος το γνωστό swaps της Goldman Sachs.
Η επίθεση Σαρκοζί στον Λ Παπαδήμο έχει μείνει στην ιστορία…
Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Λ Παπαδήμος, μπορεί να γνωρίζει πρόσωπα και καταστάσεις στην ΕΕ και κυρίως στην ΕΚΤ αλλά αυτό που μετράει είναι η αποφασιστικότητα και η ταχύτητα λήψης αποφάσεων.
(Δεν θα επαναφέρουμε την επιχειρηματολογία για το 1999 είναι γνωστές οι θέσεις των θεσμικών παραγόντων εκείνη την περίοδο)
Προφανώς και διαθέτει ικανότητες σε ορισμένους τομείς και σε καμία περίπτωση δεν θα τις υποτιμήσουμε.
Αλλά να παρουσιάζεται ως η σωτήρια λύση για το μέλλον της Ελλάδος μια μεταβατική κυβέρνηση 100 ημερών από σήμερα και ειδικά με τον Λ Παπαδήμο που δεν φημίζεται για την αποφασιστικότητα του στην λήψη αποφάσεων νομίζουμε ότι πάει πολύ.

Οι επτά Μύθοι για την Κρίση του (Ελληνικού) Χρέους του Στέργιου Σκαπέρδα


Tου Στέργιου Σκαπέρδα
Καθηγητή Οικονομικών
University of California, Irvine
Αρχική έκδοση στην Αγγλική, 28 Οκτωβρίου, 2011,
και μετάφραση στα Ελληνικά. (1)


Στις απόψεις που παρουσιάζονται στον ευρείας κυκλοφορίας ελληνικό Τύπο υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός λαθεμένων αντιλήψεων και μύθων σχετικά με τα αίτια και τις συνέπειες της κρίσης, καθώς και με τις πολιτικές τις διαθέσιμες για την καταπολέμησή της. Μερικές από τις αντιλήψεις αυτές αναπαράγονται συνειδητά από την κυβέρνηση και τον Τύπο παρ’ ότι ξέρουν πως δεν είναι σωστές. Ενώ κάποιες άλλες είναι κατά τα φαινόμενα απόψεις που συμμερίζονται τόσο κυβερνητικοί αξιωματούχοι όσο και η πλειοψηφία του Τύπου.

Πολλοί Έλληνες που δεν είναι οικονομολόγοι ή ειδικοί καταλαβαίνουν, συνειδητά ή ενστικτωδώς, ότι υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα με την κυρίαρχη άποψη, αλλά δεν έχουν τις γνώσεις να επιχειρηματολογήσουν τεκμηριωμένα ενάντια σ’ αυτές τις αντιλήψεις. Επιπλέον, πολλοί που έχουν τις γνώσεις και θα μπορούσαν να το κάνουν είτε αυτολογοκρίνονται είτε δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στον ευρείας κυκλοφορίας Τύπο.

Ένα μέρος αυτών των αντιλήψεων επικρατεί επίσης στον διεθνή Τύπο και αναπαράγεται από Ευρωπαίους πολιτικούς, τραπεζίτες και δημοσιογράφους. Νομίζω πως, κατά περίεργο τρόπο, υπάρχει λιγότερη συζήτηση και αμφισβήτηση αυτών των λαθεμένων αντιλήψεων μέσα στις χώρες της Ευρωζώνης παρά έξω από αυτές. Ίσως αυτό συμβαίνει επειδή αυτοί που παρατηρούν τα πράγματα απ’ έξω διστάζουν λιγότερο να προβούν σε ανεξάρτητη αξιολόγηση των προβλημάτων της Ευρωζώνης και της Ελλάδας.

• Μύθος 1ος: Στάση πληρωμών ή «χρεοκοπία» θα ήταν καταστροφικές για την Ελλάδα.

• Μύθος 2ος: Ο στόχος της τρόικας είναι να «σώσει» την Ελλάδα.

• Mύθος 3ος: Η κύρια αιτία της κρίσης είναι η διαφθορά των Ελλήνων και του ελληνικού κράτους

• Μύθος 4ος: Αν η ελληνική κυβέρνηση ήταν ικανή, οι στόχοι του Μνημονίου δεν θα αποτύγχαναν.

• Μύθος 5ος: Ακολουθώντας τις συνταγές της τρόικας η Ελλάδα θα επιστρέψει στον δρόμο της ευημερίας.

• Μύθος 6ος: Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα ήταν το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα.

• Μύθος 7ος: Στις διαπραγματεύσεις της με την τρόικα η ελληνική κυβέρνηση έχει πολύ μικρή διαπραγματευτική ισχύ.

Θα επιχειρηματολογήσω διαδοχικά εναντίον κάθε μύθου και στο τέλος θα εκθέσω κάποια συμπερασματικά σχόλια.

Μύθος1ος: Στάση πληρωμών ή «χρεοκοπία» θα ήταν καταστροφικές για την Ελλάδα. (2).

Απ’ την αρχή της κρίσης αυτός ο μύθος είναι πιθανότατα ο πιο συχνά και συστηματικά επαναλαμβανόμενος από τον κ. Παπανδρέου και άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Τον Φεβρουάριο του 2010, όταν πρωτοεμφανίστηκαν τέτοιες διατυπώσεις, θα ήταν δύσκολο να φανταστούμε ότι κυβερνητικοί παράγοντες θα συνέχιζαν να υποστηρίζουν κάτι τέτοιο χωρίς αντίλογο για τόσον καιρό.

Ας σημειωθεί εξ αρχής πως η συμφωνία της 21ης Ιουλίου περιλαμβάνει μία διάταξη την οποία ο Έλληνας Υπουργός Οικονομικών έχει ήδη αποκαλέσει «επιλεκτική χρεοκοπία» και με την οποία οι κάτοχοι κρατικών ομολόγων υποτίθεται θα δέχονταν ένα «κούρεμα» 21% μέσω της επιμήκυνσης των ομολόγων τους και χαμηλότερο επιτόκιο. Εξ ου και η κινδυνολογία περί στάσης πληρωμών και «χρεοκοπίας» δεν έχει νόημα αφού ο Υπουργός Οικονομικών έχει ήδη παραδεχθεί πως η κυβέρνησή του συμφώνησε να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο. Η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου επιβάλλει ένα μεγαλύτερο κούρεμα 50%, αν και αυτά τα νούμερα δεν αποτελούν σοβαρή ένδειξη της πραγματικής μείωσης του χρέους

Η σύγχυση αυτή μπορεί να οφείλεται και στη χρήση του όρου «χρεοκοπία», η οποία έχει άσχημες συμπαραδηλώσεις στα ελληνικά, ιδιαίτερα όσον αφορά την ατομική χρεοκοπία. Φέρνει στον νου εικόνες απόλυτης φτώχειας, ίσως ακόμη και μισθωτής δουλείας (indentured servitude). Για τον σύγχρονο καπιταλισμό, όμως, η χρεοκοπία και η στάση πληρωμών μαζί με την περιορισμένη ευθύνη είναι σημαντικά χαρακτηριστικά (3). Με την περιορισμένη ευθύνη για τον δανειολήπτη, είναι ευθύνη και του δανειστή – όχι μόνο του δανειολήπτη – να αποπληρωθούν τα δάνεια. Αυτό, κατ’ αρχήν, εξασφαλίζει πως δεν θα συναφθούν υπερβολικά πολλά «κακά» δάνεια και η οικονομική κρίση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ δείχνει τι συμβαίνει όταν οι δανειστές δεν δείχνουν τη δέουσα υπευθυνότητα. Έτσι, στάση πληρωμών και χρεοκοπία είναι για άτομα και επιχειρήσεις κρίσιμα χαρακτηριστικά της λειτουργίας του σύγχρονου καπιταλισμού. Αν ο δανειστής δεν είναι προσεκτικός στην επιλογή των δανειοληπτών του, είναι οικονομικά ορθό αλλά και δίκαιο να ζημιωθεί.

Αλλά υπάρχουν τρεις τουλάχιστον διαφορές ανάμεσα σε στάση πληρωμών και χρεοκοπία, από τη μια, ατόμων ή εταιρειών και, από την άλλη, κυρίαρχων κρατών. Πρώτον, τα κράτη δεν χρεοκοπούν κυριολεκτικά, με την έννοια ότι δεν υπάρχει ανώτερη υπερεθνική τελική αρχή και δικαστήριο που θα αποφασίσει και θα επιβάλλει το πώς τα περιουσιακά στοιχεία της χώρας θα κατανεμηθούν ανάμεσα στους διάφορους πιστωτές και τι θα παραμείνει στην κυριότητα της χώρας. Αντί γι’ αυτό, ομόλογα και δάνεια εκδίδονται σύμφωνα με τη νομοθεσία συγκεκριμένων χωρών αλλά με την τελική εφαρμογή να είναι δύσκολη επειδή τα κράτη είναι κυρίαρχες οντότητες. Όπως είναι αναμενόμενο όμως όταν εμπλέκονται μεγάλα συμφέροντα, πόζα, διαπραγματεύσεις, ακόμη και διπλωματία κανονιοφόρων μπορούν να παίξουν τον ρόλο τους σχετικά με τι γίνεται σε περίπτωση στάσης πληρωμών. Νομικά, το μεγαλύτερο ποσοστό του ελληνικού χρέους που συνάφθηκε πριν το 2010 διέπεται από τους ελληνικούς νόμους. Στην περίπτωση στάσης πληρωμών αυτού του χρέους, τα ελληνικά δικαστήρια έχουν την τελική δικαιοδοσία. Το χρέος προς την τρόικα ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ έχει συναφθεί σύμφωνα με τους αγγλικούς νόμους και στάση πληρωμής αυτού του χρέους θα ήταν σημαντικά δυσκολότερη εκείνου που συνάφθηκε με βάση τους ελληνικούς νόμους. Αν επικυρωθεί η συμφωνία της 21ης Ιουλίου ή της 26ης Οκτωβρίου, οι κάτοχοι ομολόγων θα πάρουν ομόλογα που θα διέπονται από τους αγγλικούς και όχι τους ελληνικούς νόμους, κάτι που θα καταστήσει περαιτέρω «κουρέματα» δυσκολότερα.

Η δεύτερη σημαντική διαφορά του κρατικού χρέους από άλλα χρέη είναι πως συνάπτεται και ελέγχεται από κυβερνητικούς αξιωματούχους εκ μέρους της χώρας και του λαού της. Μπορεί, όμως, να υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα συμφέροντα των κυβερνητικών αξιωματούχων και στα συμφέροντα της χώρας και του λαού της. Μια ακραία περίπτωση τέτοιας διαφοράς συμφερόντων ήταν αυτή του πρώην προέδρου του Ζαΐρ, Μομπούτου, όπου τα διεθνή δάνεια εκτρέπονταν κυρίως προς ιδιωτικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, με τη χώρα να μη βλέπει οφέλη και να επιβαρύνεται με την αποπληρωμή των δανείων. Αλλά ακόμη και κατ’ όνομα τουλάχιστον εκλεγμένοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι μπορούν να αναμειχθούν σε δάνεια που είναι παράνομα ή ειδεχθή και έτσι να υπάρχει νομική ή ηθική βάση για ακύρωση τέτοιων δανείων. Δεδομένων των πολυάριθμων σκανδάλων που συντάραξαν και τα δύο κόμματα που εναλλάσσονται στην κυβέρνηση, πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά όλα τα χρέη της Ελλάδας που είχαν συναφθεί τα προηγούμενα χρόνια για το αν είναι ίσως παράνομα και ειδεχθή. Για παράδειγμα, οι συμβάσεις με τις τράπεζες επενδύσεων που εγγυήθηκαν τις εκδόσεις ομολόγων και τα αρχεία όπου καταγράφτηκε η εφαρμογή τους πρέπει να ανοιχτούν ως ζήτημα στοιχειώδους διαφάνειας και δημοκρατικής ευθύνης.

Η τρίτη διαφορά είναι ότι ένα κρατικό χρέος σπάνια, αν ποτέ, χρειάζεται ρητές εγγυήσεις. (Βέβαια, μια πρόσφατη εξαίρεση είναι η απαίτηση της Φινλανδίας για εγγυήσεις από την Ελλάδα προκειμένου να συμμετάσχει στον μηχανισμό σταθερότητας EFSF.) Παρά τη συνηθισμένη απουσία εγγυήσεων, πάντως, ιστορικά έχει αποδειχτεί δύσκολη η πλήρης απαλλαγή από ένα εξωτερικό δημόσιο χρέος.

Δεδομένων λοιπόν ότι μια στάση πληρωμών είναι υπόθεση ρουτίνας σε περιπτώσεις ατομικού ή εταιρικού χρέους και το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους διέπεται από τους ελληνικούς νόμους, συνολικά δεν θα έπρεπε μια στάση πληρωμών να είναι τόσο δύσκολη. Γιατί τότε να μην την πραγματοποιήσει ένα κράτος αμέσως;

Ένας λόγος ίσως είναι πως η χώρα δεν θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου ξανά. Η Ελλάδα όμως έτσι κι αλλιώς δεν έχει τώρα πρόσβαση στις διεθνείς αγορές και θα συνεχίσει να μην έχει αν ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο, ακριβώς λόγω του υψηλού επιπέδου του χρέους της και την υπονοούμενη υψηλή πιθανότητα στάσης πληρωμών. Αντίθετα, ένα γενναιόδωρο κούρεμα θα έκανε το εναπομείναν χρέος βιώσιμο και τότε οι διεθνείς πιστωτές θα ήταν πιο πιθανό να δανείσουν στη χώρα, όπως ακριβώς έχουν κάνει με άλλες χώρες που κήρυξαν στάση πληρωμών όπως η Ρωσία και η Ισλανδία. Το πόσο γρήγορα θα μπορούσε η Ελλάδα να επιστρέψει στις διεθνείς αγορές ομολόγων θα εξαρτιόταν από το μέγεθος του κουρέματος (όσο μεγαλύτερο το κούρεμα, τόσο πιο βιώσιμο γίνεται το χρέος) αλλά και από το πόσο θα διαρκούσαν τυχόν νομικές περιπλοκές. Νομικά ζητήματα που εκκρεμούν για μακρό χρονικό διάστημα κάνουν την επιστροφή πιο δύσκολη.

Επιπλέον, υπάρχουν τρόποι διεθνούς δανεισμού εκτός των αγορών ομολόγων, από άλλα κράτη ή από μεμονωμένους οικονομικούς οργανισμούς. Η Κύπρος, για παράδειγμα, πρόσφατα κανόνισε να πάρει ένα ευμέγεθες διεθνές δάνειο από τη Ρωσία. Και τέλος, ας μην ξεχνάμε πως πριν εισέλθει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, δανειζόταν πολύ λίγο από το εξωτερικό παρ’ όλο που η σχέση χρέους προς ΑΕΠ ήταν υψηλή, και αυτή η σχέση διατηρούταν ακριβώς επειδή έμενε στο εσωτερικό και στο δικό της νόμισμα.

Αν η Ελλάδα είχε κηρύξει στάση πληρωμών στις αρχές του 2010, το ελληνικό χρέος θα μπορούσε να είχε γίνει βιώσιμο μακροπρόθεσμα με μια λογιστική μείωση (write-down)που θα είχε επιβληθεί στους κατόχους ομολόγων σημαντικά κάτω από 50% του συνολικού χρέους. Η χώρα θα είχε χρειαστεί να καταφύγει σε εσωτερικό δανεισμό, ίσως να εκδώσει έντυπες αναγνωρίσεις χρέους (IOUs) και να επιβάλει μερικές μετριοπαθείς περικοπές. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας πολιτικής θα ήταν μια ήπια ύφεση.

Αντίθετα η τρόικα παρείχε δάνεια στην Ελλάδα για να καλύψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού χωρίς στάση πληρωμών, με αντάλλαγμα όλο και μεγαλύτερες δρακόντειες περικοπές στον προϋπολογισμό, αυξήσεις φόρων και θεσμικές αλλαγές αμφίβολης αξίας. Οι κάτοχοι ομολόγων συνέχισαν – και συνεχίζουν ως σήμερα – να πληρώνονται κανονικότατα τους τόκους και το ληξιπρόθεσμο κεφάλαιο.

Η ατολμία στην υπεράσπιση των ελληνικών συμφερόντων απέναντι στην τρόικα και τους βορειοευρωπαίους πολιτικούς είναι κοινός παρονομαστής στις αντιδράσεις της ελληνικής κυβέρνησης στην κρίση. Μια «χρεοκοπία» δεν θα ήταν καταστροφική τη στιγμή που το υπάρχον χρέος είναι μη βιώσιμο. Και αυτό λέγεται από όλους τους αμερόληπτους σχολιαστές. Ακόμη και από πολλά άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του Γερμανού Υπουργού Οικονομικών. Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν η Ελλάδα θα κηρύξει στάση πληρωμών, αλλά μάλλον σε ποιο μέγεθος του χρέους θα γίνει αυτή και αν θα είναι «εθελοντική», με τη συναίνεση της μεγάλης πλειοψηφίας των κατόχων ομολόγων, ή θα είναι μονομερής και θα αφορά μια μειοψηφία.

Μύθος 2ος: Ο στόχος της τρόικας είναι να σώσει την Ελλάδα.

Αυτός ο μύθος προέρχεται από το εξωτερικό και έχει εσωτερικοποιηθεί πλήρως από την ελληνική κυβέρνηση και, μέχρι πρόσφατα, από σχεδόν όλα τα μεγάλα ελληνικά ΜΜΕ. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, όλοι οι Έλληνες είναι ακόλαστοι «αμαρτωλοί» και η τρόικα ο ευεργέτης δικτάτορας που όχι μόνο τους σώζει υλικά αλλά επίσης τους αναγκάζει να μετασχηματίσουν τους θεσμούς τους με τρόπο που θα τους φέρει μακροχρόνια ευημερία.

Ας ξαναδούμε πρώτα-πρώτα ποιος έχει κερδίσει και ποιος έχει χάσει από τη «διάσωση» μέχρι τώρα. Εδώ, τα δύο κύρια άμεσα εμπλεκόμενα μέρη είναι από τη μια μεριά η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων και από την άλλη οι δανειστές της χώρας. Ξεκάθαρα, μέχρι τώρα η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων έχει πληρώσει και με το παραπάνω ενώ οι προϋπάρχοντες κάτοχοι ελληνικών ομολόγων συνεχίζουν να παίρνουν πίσω στο ακέραιο τους τόκους τους και το όποιο κεφάλαιο καθίσταται ληξιπρόθεσμο, παρ’ όλο που στην αγορά η αξία των μη ληξιπρόθεσμων ομολόγων έχει καταποντιστεί (4).

Εναλλακτικές λύσεις στη «διάσωση» της τρόικας

Οι υπερασπιστές των επιλογών της κυβέρνησης λένε ομόφωνα πως η μόνη εναλλακτική λύση θα ήταν η «χρεοκοπία», η οποία βέβαια, σύμφωνα με τον (1ο) μύθο που αναπαράγουν, θα ήταν καταστροφική. Ας σκεφτούμε λοιπόν την εναλλακτική λύση της «χρεοκοπίας» στις αρχές του 2010. Η σχέση χρέους-ΑΕΠ ήταν κοντά στο 115% τότε. Αν η χώρα είχε εφαρμόσει το κούρεμα που συμφωνήθηκε στις 21 Ιουλίου (21%, αλλά πραγματικό), η σχέση χρέους-ΑΕΠ θα είχε κατέβει λίγο πάνω από το 90%, ποσοστό που θα έκανε το χρέος οριακά βιώσιμο. Πιθανόν να είχε απαιτηθεί ένα μεγαλύτερο κούρεμα για να γίνει το χρέος μακροπρόθεσμα βιώσιμο, αλλά σίγουρα αυτό θα ήταν κάτω από τα επίπεδα που σχεδιάζουν τώρα οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Οι υπερασπιστές των επιλογών της κυβέρνησης θα απαντούσαν τότε πως, μετά από μια στάση πληρωμών στις αρχές του 2010, η Ελλάδα 1) θα είχε αποκλειστεί από τις διεθνείς αγορές ομολόγων και 2) επειδή δεν είχε πρωταρχικό πλεόνασμα στον προϋπολογισμό (πλεόνασμα χωρίς τους τόκους των δανείων), η κυβέρνηση δεν θα είχε μπορέσει να πληρώσει μισθούς, συντάξεις και τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της.

Ενώ είναι σωστό ότι βραχυπρόθεσμα οι διεθνείς αγορές ομολόγων δεν θα είχαν δανείσει αμέσως στην Ελλάδα, όσο μεγαλύτερο το κούρεμα τόσο ευκολότερα και γρηγορότερα θα είχε επιστρέψει η Ελλάδα στις αγορές. Αλλά αυτό δεν θα είχε χρειαστεί και, έτσι κι αλλιώς, πιθανότατα δεν είναι συνετό για την Ελλάδα να επιστρέψει σ’ αυτές τόσο σύντομα. Ακόμη και αν ο εξωτερικός δανεισμός από άλλες πηγές πλην των αγορών ομολόγων δεν ήταν διαθέσιμος, οι απλοί Έλληνες πολίτες θα αγόραζαν μετά χαράς ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου στο 4,5% αντί για το 2% ή και λιγότερο που κερδίζουν από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους (5).

Επίσης, θα μπορούσαν να έχουν γίνει γενικευμένες περικοπές, αλλά αντί γι’ αυτές θα ήταν πιθανότατα πιο αποτελεσματικές πληρωμές εν μέρει με έντυπες αναγνωρίσεις χρέους (IOUs) που θα ήταν διαπραγματεύσιμες, με κάποια έκπτωση, και να παίξουν τον ρόλο υποκατάστατου χρήματος. Μια τέτοια κίνηση θα είχε βελτιώσει και τη ρευστότητα στον ιδιωτικό τομέα και θα είχε αποτρέψει τη συνεχιζόμενη ύφεση που έχουν επιφέρει οι πολιτικές της τρόικας. Να ξαναπούμε ότι ένας όρος για να είχαν συμβεί όλα αυτά θα ήταν ένα αρκετά βαθύ κούρεμα, μια επίφοβη «χρεοκοπία», που θα είχε μειώσει το δημόσιο χρέος σε βιώσιμα επίπεδα στα μάτια όλων, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων.

Αντί γι’ αυτό είχαμε όλο και μεγαλύτερες βάναυσες περικοπές στον προϋπολογισμό των οποίων τα αποτελέσματα μεταφέρθηκαν γρήγορα από τον δημόσιο τομέα και τις τράπεζες προς την πραγματική (ιδιωτική) οικονομία όπου οι πιστώσεις έχουν περισταλεί δραστικά, δεδομένης μάλιστα της ιδιόμορφης χρηματοδότησης μέσω μεταχρονολογημένων επιταγών και άλλων θεσμικών προσαρμογών στις οποίες καταφεύγει ο ζωτικός τομέας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Καθώς η προβλέψιμη ύφεση βαθαίνει, οι απαιτήσεις όλο και μεγαλύτερων περικοπών, μη ρεαλιστικοί σχεδιασμοί ιδιωτικοποιήσεων, τυποποιημένες θεσμικές αλλαγές που δεν σέβονται το Ελληνικό Σύνταγμα ή τους ελληνικούς νόμους και δεν έχουν καμιά ελπίδα να λειτουργήσουν παρουσιάζονται ακόμη και σήμερα ως η «διάσωση» της Ελλάδας.

Η πραγματική διάσωση ήταν αυτή των κατόχων ομολόγων. Μαζί με τις ελληνικές τράπεζες και άλλους εγχώριους κατόχους, συμπεριλαμβάνουν γαλλικές, βρετανικές, γερμανικές και άλλες τράπεζες που κατείχαν ελληνικά ομόλογα που τώρα έχουν εν μέρει μεταφερθεί στην ΕΚΤ

Η ευημερία των απλών Ελλήνων πολιτών δεν φαίνεται να παίζει κάποιο ρόλο στους υπολογισμούς της τρόικας, ούτε καν μέσα από τις επιπτώσεις της αρνητικής ανταπόκρισης στην πραγματοποίηση των υποτιθέμενων στόχων της τρόικας και την απειλή που θέτει για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα μια στάση πληρωμών της Ελλάδας. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, υπήρξε μια σοβαρή διαφωνία εντός της τρόικας ανάμεσα στους αντιπροσώπους του ΔΝΤ και αυτούς της ΕΕ/ΕΚΤ. Οι πρώτοι -- προφανώς έχοντας πάρει κάποιο μάθημα από τις θλιβερές εμπειρίες τους σε άλλες χώρες που μπήκαν στο πρόγραμμα του ΔΝΤ -- είχαν μεγαλύτερη επίγνωση των μακροοικονομικών συνεπειών των δραστικών περικοπών και των φορολογικών αυξήσεων και προσπάθησαν να περιορίσουν τις απαιτήσεις των δεύτερων. Το τελικό αποτέλεσμα, όμως, ήταν πως οι απόψεις της ΕΕ/ΕΚΤ στην ουσία επικράτησαν. Οι ακολουθούμενες πολιτικές εναρμονίστηκαν με τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα τραπεζών του κέντρου της Ευρωζώνης και ίσως με κάποια άλλα ιδιωτικά συμφέροντα. Δεν φάνηκε να παίρνουν επαρκώς υπ’ όψιν τους το ενδεχόμενο «μολυσματικής» εξάπλωσης και τους άλλους κινδύνους στους οποίους θέτουν την Ευρωζώνη και τον υπόλοιπο κόσμο. Και σίγουρα δεν υπολόγισαν τους απλούς Έλληνες πολίτες παρά μόνο ίσως ως «αμαρτωλούς» που αξίζουν την τιμωρία.

Ο μύθος της «διάσωσης» της Ελλάδας, πάντως, ακόμη κρατάει. Επιπλέον, έχει ισχυρές πραγματικές αρνητικές επιπτώσεις στις πολιτικές και στα οικονομικά της κρίσης, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Πρώτον, η διατύπωση της «διάσωσης» έχει επιτρέψει στη γερμανική και στις άλλες ευρωπαϊκές ελίτ να στρέψουν την προσοχή μακριά από τη «σωτηρία» του τραπεζικού τομέα και των κατόχων ομολόγων, παρ’ όλο που σίγουρα δεν τους έχουν ικανοποιήσει απόλυτα.

Δεύτερον, ο τρόπος παρουσίασης έχει πυροδοτήσει λαϊκιστική οργή στη Βόρεια Ευρώπη ενάντια στους «τεμπέληδες» Έλληνες, ακριβώς εκείνους που ωφελήθηκαν λιγότερο από το ελληνικό δημόσιο χρέος και τους μοναδικούς που καλούνται να πληρώνουν το κόστος της κρίσης ως τώρα. Έχει επίσης αποσπάσει την προσοχή από τα αίτια της μισθολογικής αποτελμάτωσης στη Γερμανία, η οποία, παρεμπιπτόντως, συνετέλεσε σημαντικά στην αύξηση των πλεονασμάτων των τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας και συνεισέφερε στις ανισορροπίες μέσα στην Ευρωζώνη.

Τέλος, με την εσωτερικοποίηση και την αναπαραγωγή του μύθου της «διάσωσης», η ελληνική κυβέρνηση βοήθησε να αποτραπεί οποιοσδήποτε πραγματικός διάλογος για εναλλακτικές λύσεις μέσα στο ίδιο της το κόμμα αλλά και στο συνολικό φάσμα των κομμάτων που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο, καθώς επίσης και στον Τύπο.

Μύθος 3ος: Η κύρια αιτία της κρίσης είναι η διαφθορά των Ελλήνων και του ελληνικού κράτους

«Οι οδυνηρές προσαρμοστικές πολιτικές που ακολουθούνται τώρα σε μια σειρά χώρες της Ευρωζώνης είναι άμεσο αποτέλεσμα της υιοθέτησης από μεριάς τους του ευρώ.» (Feldstein, 2011, σελ. 5)

Είτε είπε ο κ. Παπανδρέου στον κ. Γιούνκερ ότι «η Ελλάδα είναι μια διεφθαρμένη χώρα» είτε όχι, τα λόγια αυτά πιθανόν αντανακλούν τις απόψεις που μοιράζονται κάποιοι «ευρωκράτες» με μια σημαντική μερίδα των ελληνικών ελίτ. Επιπλέον, και ξανά σύμφωνα με τις απόψεις τους, αυτό υπήρξε επίσης η αιτία της κρίσης. Εξ ου και, απο τη δικη τους σκοπιά, η «ηρωική προσπάθεια της τρόικας και της κυβέρνησης να ξεριζώσουν τη διαφθορά και να αναμορφώσουν εντελώς τη χώρα.

Δημόσιος τομέας και διαφθορά

Υπάρχουν βέβαια πολλά προβλήματα με το ελληνικό κράτος και με τον τρόπο που λειτουργεί το ελληνικό πελατειακό πολιτικό σύστημα.(6). Αλλά παρόμοια προβλήματα με το κράτος υπάρχουν στην Ιταλία και αλλού. Ακόμη και στη Γερμανία μπορεί να έχει κανείς άσχημες εμπειρίες με τη «γραφειοκρατία» - από τη φύση τους, ένα μεγάλο μέρος των νόμων και της δημοκρατίας πράγματι χρειάζονται λεπτομερείς κανόνες και γραφειοκρατική οργάνωση που μπορεί να φαίνονται λιγότερο αποτελεσματικά σε σχέση με τις εμπορικές συναλλαγές (που όμως είναι χρήσιμα και παραγωγικά τελικά). Σε κανέναν, βέβαια, δεν αρέσει η διαφθορά αλλά πολύ λίγα γνωρίζουμε για το πώς μπορεί να καταπολεμηθεί και δεν πρέπει να τη συγχέουμε με το μέγεθος του δημόσιου τομέα, καθώς όσο πλουσιότερη είναι μια χώρα τόσο μεγαλύτερος τείνει να είναι ο δημόσιος τομέας ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Το γράφημα 1 απεικονίζει τον συνολικό αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων ως ποσοστό της εργατικής δύναμης στις χώρες του ΟΟΣΑ για το 2000 και 2008. Οι υπάλληλοι της γενικής κυβέρνησης είναι με μπλε χρώμα ενώ στις βυσσινί στήλες συμπεριλαμβάνονται οι εργαζόμενοι στις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς (ΔΕΚΟ: πχ, ΟΣΕ και ΔΕΗ). Η Ελλάδα έχει λίγους υπαλλήλους γενικής κυβέρνησης – λιγότερους από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα του ΟΟΣΑ στο δείγμα – αλλά περισσότερους εργαζόμενους στις ΔΕΚΟ από όσους στη γενική κυβέρνηση, καθώς και υψηλότερο ποσοστό εργαζομένων στις ΔΕΚΟ από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Και πάλι όμως το συνολικό ποσοστό των δημοσίων υπαλλήλων ήταν σημαντικά χαμηλότερο από εκείνα χωρών όπως η Φινλανδία, η Σλοβενία και η Εσθονία και συγκρίσιμο με εκείνα της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας και της Τσεχίας.


Γράφημα 1: (μεγαλώνει με κλικ) Εργαζόμενοι στο δημόσιο και ΔΕΚΟ ως ποσοστό του συνολικού εργατικού δυναμικού (2000 και 2008). Οι μωβ μπάρες αντιπροσωπεύουν τους εργαζόμενους στις ΔΕΚΟ (απο το Γράφημα 21.2 στο OECD (2011).

Μια και σε άλλες χώρες πολλές από τις υπηρεσίες που στην Ελλάδα προσφέρονται από δημόσιες επιχειρήσεις είναι ιδιωτικοποιημένες, δεν είναι δυνατόν να συνάγουμε από αυτήν και μόνο την πληροφορία πως οι δημόσιες επιχειρήσεις στην Ελλάδα απασχολούν υπερβολικά πολλούς εργαζόμενους συγκριτικά με άλλες χώρες. Όμως, άλλα στοιχεία δείχνουν πως πολλές δημόσιες επιχειρήσεις είναι χώροι πελατειακών διορισμών και υπερβολικά υψηλών μισθών και συντάξεων. Δηλαδή, οι παχυλοί μισθοί και τα υπερβολικά προνόμια στις ΔΕΚΟ μάλλον έχουν μεγάλη δόση αλήθειας. Οπότε, μια βασική διάκριση ανάμεσα στις ΔΕΚΟ και τον στενό δημόσιο τομέα είναι δικαιολογημένη. Οποιαδήποτε μέτρα κατά της διαφθοράς όπως και περικοπές σε μισθούς και συντάξεις θα έπρεπε να είχαν πρώτα-πρώτα ως στόχο αυτές.

Ο ελληνικός στενός δημόσιος τομέας μπορεί να έχει τα σοβαρά προβλήματά του όσον αφορά την εσωτερική οργάνωση και την ευθύνη προς τους πολίτες αλλά αυτό είναι ένα τυπικό παράπονο σε όλες τις πλούσιες χώρες. Η παραπληροφόρηση και η γενικευτική δαιμονοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων είναι δυσανάλογες προς την πραγματικότητα και, σε τελική ανάλυση, αυτοκαταστροφικές για τη χώρα. Δικαστές, δάσκαλοι, εφοριακοί, αστυνομικοί, πυροσβέστες κι ένα πλήθος άλλων επαγγελμάτων είναι χρήσιμα και αναγκαία για να λειτουργήσει η οικονομία. Όταν πληρώνεις δικαστές, αστυνομικούς και εφοριακούς πολύ λιγότερο και το κάνεις με έναν τρόπο που μπορεί να θεωρηθεί άδικος ακόμη και παράτυπος, δεν είναι και πολύ πιθανό ότι θα βελτιώσεις την αποδοτικότητά τους και είναι πολύ πιθανό να κάνεις τα προβλήματα της ιδιωτικής χρήσης των δημόσιων αξιωμάτων ακόμη σοβαρότερα από όσο ήταν πριν αρχίσει η κρίση.

Είσοδος του ευρώ

Θα περνούσε η Ελλάδα όλα αυτά που βιώνει τα δυο τελευταία χρόνια (και τις ακόμη χειρότερες συνθήκες που αναμένονται στο μέλλον) χωρίς το ευρώ; Η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο «Όχι». Το ευρώ επέτρεψε φτηνότερη χρηματοδότηση από όση ήταν προηγουμένως διαθέσιμη για τις ελληνικές κυβερνήσεις και πολλή από αυτήν αποκτήθηκε από το εξωτερικό αντί, όπως γινόταν πριν, αποκλειστικά από εγχώριες πηγές. Αυτή η φτηνότερη χρηματοδότηση και ο δανεισμός από το εξωτερικό είχαν ως άδηλο αποτέλεσμα να γίνουν οι ελληνικές κυβερνήσεις λιγότερο υπεύθυνες απ’ ό,τι πριν την εισαγωγή του ευρώ. Καθόλου παράξενο - αν κρίνουμε από την αποτελεσματική αποδιάρθρωση της επίλεκτης ΣΔΟΕ και άλλα πιο τολμηρά μέτρα με προσλήψεις σε ΔΕΚΟ - που η διαφθορά αυξήθηκε και η κρατική αποτελεσματικότητα μειώθηκε από τότε που εισήχθη το ευρώ.

Η πρόθεση του κ. Σημίτη και των άλλων αρχιτεκτόνων της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωζώνη ήταν βέβαια τελείως διαφορετική. Ήλπιζαν πως το ελληνικό κράτος θα γινόταν πιο υπεύθυνο και πιο συγκρατημένο στις δημοσιονομικές του επιλογές, αν και οι δικές τους ενέργειες με την ανταλλαγή (swap) της Goldman Sachs που βοήθησε να μειωθούν κάποια προηγούμενα ελλείμματα του προϋπολογισμού έδωσαν μια γεύση του τι θα ακολουθούσε.

Υπήρχε επίσης η ελπίδα πως το ευρώ θα σταθεροποιούσε τον πληθωρισμό και θα ελάττωνε την αβεβαιότητα που γεννούσαν οι διακυμάνσεις των τιμών συναλλάγματος. Αντί γι’ αυτά, έφερε τα καταστροφικά αποτελέσματα της παρούσας κρίσης.

Αν η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που αντιμετώπιζε δυσκολίες, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι το πρόβλημα ήταν αποκλειστικά δικό της και όχι του ευρώ.7 Αλλά η μία χώρα μετά την άλλη εμφανίζονται να έχουν δυσκολίες. Τα προβλήματα παραμόνευαν και βγήκαν στην επιφάνεια με την χρηματοοικονομική κρίση και με την ύφεση που ακολούθησε. Το πρόβλημα της Ελλάδας ήταν η δημοσιονομική της πολιτική και το εξωτερικό δημόσιο χρέος μαζί με τη συνεχώς μειούμενη διεθνή ανταγωνιστικότητα. Η Ιρλανδία, αν κρίνουμε από τη σχέση χρέους-ΑΕΠ πριν την κρίση, ήταν η πιο υπεύθυνη δημοσιονομικά χώρα της Ευρωζώνης. Εκεί οι ένοχοι κατά πως φαίνεται ήταν η ιδιωτική υπερχρέωση και η φούσκα στα ακίνητα που δημιούργησαν προβλήματα στις τράπεζες, στις οποίες η κυβέρνηση ακολούθως έδωσε εγγυήσεις. Η Πορτογαλία είχε μέτρια αναλογία χρέους προς ΑΕΠ αλλά λόγω «μόλυνσης» θεωρήθηκε από τις αγορές ομολόγων η πιο αδύναμη από τις υπόλοιπες από άποψη μεγέθους, χαμηλής ανάπτυξης και δημοσιονομικών παθογενειών. Η Ισπανία ήταν σχεδόν τόσο υπεύθυνη δημοσιονομικά όσο και η Ιρλανδία και επίσης υπέφερε από τη φούσκα στα ακίνητα και υψηλό ιδιωτικό χρέος. Η Ιταλία υποφέρει από υψηλό δημόσιο χρέος και σταθερά χαμηλή ανάπτυξη τα τελευταία δέκα χρόνια.

Η Ελλάδα διέπραττε τις μεγαλύτερες παραβάσεις στα όρια των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού που προβλέπονταν από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και είχε το υψηλότερο δημόσιο χρέος. Η ιρλανδική και ισπανική κρίση μπορούν κατά κύριο λόγο να θεωρηθούν αποτέλεσμα μη ξεκάθαρης εποπτείας των τραπεζών και κενών στις ευθύνες γι’ αυτές. Η Πορτογαλία έπεσε θύμα της γενικής οικονομικής «αδιαθεσίας» που αισθανόταν από τότε που υιοθέτησε το ευρώ και της δύναμης των «εκδικητών» των ομολόγων, ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε από τις άλλες χώρες μια και δεν υπήρξε κάτι συγκεκριμένο που να έγινε λάθος. Αλλά όλες οι χώρες που βρίσκονται σε κρίση είχαν, από την εισαγωγή του ευρώ ως νομίσματος, μια αύξηση του συνολικού τους χρέους, είτε πρωταρχικά δημόσιο είτε ιδιωτικό, που συνοδεύτηκε από μια αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, αυτά τα ελλείμματα συνδυάστηκαν με μια αύξηση του πλεονάσματος τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας (8).

Το πρόβλημα για την Ευρωζώνη δεν είναι η διαφθορά της ελληνικής κυβέρνησης ούτε η ιρλανδική αμέλεια. Αν η Ιρλανδία ή η Ελλάδα δεν ήταν μέλη της Ευρωζώνης, μια άλλη περιφερειακή χώρα θα αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα και πολύ γρήγορα μάλιστα. Το πρόβλημα είναι δομικό: η αδυναμία των θεσμών για μια νομισματική ένωση που απαρτίζεται από τόσο διαφορετικές και ετερογενείς χώρες οι οποίες δεν έχουν άλλα οικονομικά εργαλεία από τις προσαρμογές τιμών και αποδοχών που ιστορικά θεωρούνται χονδροειδή όργανα άσκησης οικονομικής πολιτικής.9 Οι δημιουργοί του ευρώ το είδαν πρώτα και κύρια ως ένα πολιτικό σχέδιο, ως μια προσπάθεια εφαρμογής της πολιτικής ενοποίησης από την πίσω πόρτα. Η πολιτική ενοποίηση όμως ποτέ δεν κατάφερε να πάρει τον δρόμο της και έχουμε τώρα τα γνωστά, προβλέψιμα αποτελέσματα

Για να ανακεφαλαιώσουμε, χωρίς το ευρώ είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα είχε επέλθει μια τόσο βαθιά κρίση. Αν η Ελλάδα είχε κρατήσει το νόμισμά της, με μικρότερο δανεισμό από το εξωτερικό θα είχε πιθανόν μικρότερη ανάπτυξη από όση είχε μέχρι το 2007 αλλά θα είχε τα εργαλεία -- την υποτίμηση του νομίσματός της -- για να ανταπεξέλθει στην ύφεση πολύ καλύτερα, χωρίς να βρίσκεται στα πρόθυρα της στάσης πληρωμών και χωρίς να παραδίδει κάθε ίχνος εθνικής κυριαρχίας. Με πιο ακριβό και εγχώριο -- στο μεγαλύτερο μέρος του -- δανεισμό, οι κυβερνήσεις της θα είχαν ισχυρότερα κίνητρα να είναι δημοσιονομικά πιο υπεύθυνες και δεν θα είχαν διαβρώσει ούτε τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό ούτε γενικά την ισχύ του κράτους όσο το κατάφεραν από την εισαγωγή του ευρώ και μετά.

Μύθος 4ος: Αν η ελληνική κυβέρνηση ήταν ικανή, οι στόχοι του Μνημονίου δεν θα αποτύγχαναν.

Αυτός είναι ο μόνος μύθος που δεν αναπαράγεται από την ελληνική κυβέρνηση. Είναι όμως κάτι που θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε οι άλλοι εγχώριοι και ξένοι υποστηρικτές της πολιτικής του Μνημονίου. Οι στόχοι του Μνημονίου, πάντως, δεν θα μπορούσαν έτσι κι αλλιώς να είχαν υλοποιηθεί γιατί οι εκτιμήσεις της τρόικας μονίμως υποτιμούσαν τις επιπτώσεις των περικοπών του προϋπολογισμού.

Για παράδειγμα, τον Μάρτιο του 2011 η εκτίμηση του ΔΝΤ για την αύξηση του ΑΕΠ το 2011 ήταν -3,0% και για το 2012 η εκτίμηση ήταν θετική 1% ανάπτυξη (Βλ. IMF, 2011, Πίνακας 8). Τον περασμένο μήνα, όμως, οι προκαταρκτικοί αριθμοί για την ετήσια ανάπτυξη [Σεπτέμβριος 2010 – Σεπτέμβριος 2011] έδειχναν -7,0% ενώ οι εκτιμήσεις για το 2010 έχουν γίνει αρνητικές. Όπως αναφέρουν οι Financial Times στις 22 Οκτωβρίου 2011, οι πιο πρόσφατες εμπιστευτικές εκτιμήσεις της τρόικας είναι ακόμη χειρότερες.

Αφού η οικονομία συρρικνώνεται πολύ ταχύτερα από ό,τι αρχικά είχε προβλέψει η τρόικα, η είσπραξη φόρων ήταν αναπόφευκτα χαμηλότερη από τα προβλεπόμενα και οι δαπάνες ήταν υψηλότερες εξαιτίας των αυξημένων εξόδων σε τομείς όπως των επιδομάτων ανεργίας. Αναπόφευκτα, λοιπόν, το έλλειμμα του προϋπολογισμού γίνεται πολύ μεγαλύτερο από τις αρχικές εκτιμήσεις, επισπεύδοντας φοβέρες και εκκλήσεις για πρόσθετες περικοπές στον προϋπολογισμό και φόρους ώστε η κυβέρνηση να πάρει την επόμενη δόση.

Δεν υπάρχει τέλος εν όψει για αυτόν τον αέναο κύκλο περικοπών, νέων φόρων, περαιτέρω ύφεσης, μεγαλύτερων ελλειμμάτων από τα αρχικά προβλεπόμενα, με νέες περικοπές και φόρους που αρχινάν τον κύκλο εκ νέου.

Ακόμη κι αν η ελληνική κυβέρνηση ήταν εξαιρετικά ικανή, οι στόχοι θα αποτυχαίνανε. Δεν είναι εξαιρετικά ικανή, αλλά και πάλι έχει εφαρμόσει ένα μεγάλο αριθμό μέτρων που δεν ήταν καθόλου δημοφιλή και αντιμετώπισαν ισχυρή αντίθεση. Τέτοια μέτρα ήταν:

• Αύξησε τον ΦΠΑ στο 23%, από το αρχικό 19% ή 13%, παρά τις εκκλήσεις πως αυτό θα μείωνε την ανταγωνιστικότητα και πιθανόν τις εισπράξεις από τον ΦΠΑ.
• Κατήργησε τους δύο επιπλέον μισθούς (Χριστούγεννα, Πάσχα και επίδομα αδείας) και τους αντικατέστησε με ένα ελάχιστο μέρος του αρχικού ποσού.
• Παρόμοιες – σε ορισμένες περιπτώσεις μεγαλύτερες – περικοπές εφαρμόστηκαν και στις συντάξεις.
• Εξίσωσε τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες.
• Μείωσε το αφορολόγητο όριο από τα 12.000 στα 5.000 ευρώ.
• Μείωσε την έκπτωση φόρου λόγω ιατρικών δαπανών στο 20% (από το 40%) ακόμη και για εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2010.
• Αύξησε σημαντικά τα τέλη κυκλοφορίας αυτοκινήτων από το 2010 και μετά.
• Εφήρμοσε μία καινούργια ειδική εισφορά «αλληλεγγύης» που κυμαίνεται από το 1 ως το 6% του εισοδήματος.
• Αύξησε τις τιμές των εισιτηρίων κατά 20% για τα λεωφορεία και 40% για τον υπόγειο σιδηρόδρομο.
• Μείωσε τις αποζημιώσεις απόλυσης που πληρώνουν οι εργοδότες του ιδιωτικού τομέα μέχρι και 50% (ανάλογα με τον χρόνο προειδοποίησης).
• Εισήγαγε νέους φόρους πάνω στην ακίνητη περιουσία.

Είναι δύσκολο να φανταστούμε οποιαδήποτε κυβέρνηση σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου να εφαρμόζει τόσα πολλά μέτρα μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Και αυτό είναι ένα δείγμα μόνο των μέτρων που πάρθηκαν. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός πρόσθετων μέτρων που είτε δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμη είτε πρόκειται να ψηφιστούν από το Κοινοβούλιο. Κι όμως η τρόικα και οι υπερασπιστές της εξακολουθούν να διαμαρτύρονται πως η κυβέρνηση «δεν έχει κάνει αρκετά» ή «ολιγωρεί» και απαιτούν περισσότερα.

Οι επικριτές ανησυχούν ιδιαίτερα για τον αργό ρυθμό των νομικών και θεσμικών αλλαγών που αφορούν τις «απελευθερώσεις» είτε επειδή παίρνει πολύ χρόνο να έρθουν τα νομοσχέδια στη Βουλή είτε επειδή καθυστερεί η εφαρμογή των νόμων όταν έχουν ήδη ψηφιστεί. Εκτός από τις επί της ουσίας ενστάσεις που μπορεί να προβάλει κανείς ενάντια στις μαζικές «απελευθερώσεις», προκαλεί έκπληξη και το ότι αυτοί οι επικριτές αναμένουν από μια καθόλου δημοφιλή κυβέρνηση να περάσει απλώς από την πίσω πόρτα τέτοιες μεταρρυθμίσεις χωρίς σοβαρή κόντρα, ιδιαίτερα από μια κοινωνία – πολλών συντηρητικών ψηφοφόρων μη εξαιρουμένων - που διαφωνεί με τις περισσότερες από αυτές.

Τα οικονομικά αποτελέσματα των πολιτικών της τρόικας ήταν σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμα και η κριτική ότι η κυβέρνηση δεν επιδεικνύει τον απαιτούμενο ζήλο στην προώθησή τους αποκαλύπτει, στην καλύτερη περίπτωση, μια στοιχειώδη άγνοια των ορίων μιας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης, η οποία προφανώς δεν μπορεί να έρθει σε πλήρη αντίθεση με τις επιθυμίες του εκλογικού σώματος. Και πάλι είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφηθεί η συμπεριφορά της τρόικας και το πώς εξυπηρέτησε τον μακροπρόθεσμο στόχο της επιβίωσης της Ευρωζώνης ως έχει σήμερα ή οτιδήποτε παραπλήσιο. Θα μπορούσε να ήταν απλώς ένας συνδυασμός γραφειοκρατικής αδράνειας, παραδειγματικής «τιμωρίας» υποτιθέμενων «αμαρτωλών» και παροχής δικαιώματος σε κάποια καλά δικτυωμένα συμφέροντα να κερδοσκοπήσουν εκμεταλλευόμενα τη δύσκολη θέση της Ελλάδας. Η τακτική τού να ρίχνουν την ευθύνη για όλα τα προβλήματα στην ελληνική κυβέρνηση, πάντως, πρόσφατα φαίνεται να έχει αλλάξει αισθητά καθώς βαθμιαία οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνειδητοποίησαν πως το πρόβλημα είναι πράγματι δομικό και οι φοβέρες και απειλές προς τον Έλληνα Υπουργό Οικονομικών δεν θα σώσει την Ευρωζώνη.

Μύθος 5ος: Ακολουθώντας τις συνταγές της τρόικας η Ελλάδα θα επιστρέψει στον δρόμο της ευημερίας.

Εκτός από τις πιο άμεσες περικοπές στον προϋπολογισμό και τις αυξήσεις φόρων, οι πολιτικές της τρόικας περιλαμβάνουν 1) μειώσεις μισθών και τιμών. 2) νομικές και θεσμικές αλλαγές που στοχεύουν στην «απελευθέρωση» της αγοράς εργασίας και άλλων αγορών παραγωγικών συντελεστών. και 3) ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας. Θα συζητήσω εν συντομία κάθε μία από αυτές τις πολιτικές, τους φαινομενικούς τους στόχους και τις ενδεχόμενες επιπλοκές. Ύστερα θα συνοψίσω τις πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειές τους.

Συνέπειες των μειώσεων μισθών και τιμών

Ο βασικός στόχος της μείωσης μισθών και τιμών είναι να γίνει η οικονομία διεθνώς ανταγωνιστική. Αυτή είναι η αποκαλούμενη πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, σε αντιδιαστολή με την εξωτερική υποτίμηση, όπου μια χώρα γίνεται ανταγωνιστική μέσω της υποτίμησης του νομίσματός της, κάτι το οποίο προφανώς η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει μέσα στην Ευρωζώνη.

Όπως είναι ήδη φανερό, η συμπίεση αποδοχών με τέτοιο τρόπο είναι οδυνηρή, υπόκειται σε σημαντική αντίσταση και απαιτεί την ανατροπή μεγάλου μέρους της υπάρχουσας εργατικής νομοθεσίας. Ωστόσο, η ήδη μεγάλη μείωση αποδοχών δεν έχει μεταφραστεί σε μια μείωση τιμών. μετά από περισσότερους από δεκαοχτώ μήνες λιτότητας, ο πληθωρισμός είναι ακόμη στο 2,5%.

Είναι γνωστό πως οι προσπάθειες εσωτερικής υποτίμησης οδηγούν σε υφεσιακές καταστάσεις με υψηλή ανεργία που κρατάει χρόνια. Η παρούσα εμπειρία της Ελλάδας στην Ευρωζώνη είναι παρόμοια με αυτήν της Μεγάλης Βρετανίας μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν η στερλίνα επέστρεψε με βάναυσο τρόπο στην προ του πολέμου ισοτιμία του Χρυσού Κανόνα. Κι όμως όλοι οι κόποι, όπως είχε προειδοποιήσει ο Κέινς, πήγαν χαμένοι καθώς η χώρα χρειάστηκε να εγκαταλείψει ξανά τον Χρυσό Κανόνα μετά το Κραχ (Βλ. πχ, Ahamed , 2009). Ένα βασικό στοιχείο που κάνει την εσωτερική υποτίμηση πολύ δύσκολη είναι πως, καθώς μισθοί και τιμές πέφτουν, η αξία των χρεών δεν προσαρμόζεται. Αυτό κάνει τα χρέη ακόμη πιο δυσβάσταχτα, οδηγώντας σε μεγαλύτερες μειώσεις στην κατανάλωση και σε στάσεις πληρωμών, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν σε περιστολή των πιστώσεων, περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και αύξηση της ανεργίας. Έπειτα, ο κύκλος επαναλαμβάνεται χωρίς ορατό τέλος.

Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα θα βοηθούσε να καταλάβουμε. Σκεφτείτε έναν εργαζόμενο με εισόδημα πριν την κρίση 1000 ευρώ που έχει ένα δάνειο με δόσεις 300 ευρώ τον μήνα και άλλα πάγια έξοδα για οικιακές ανάγκες 100 ευρώ τον μήνα. Αυτό θα του άφηνε 600 ευρώ τον μήνα για τα υπόλοιπα έξοδα. Τώρα λογαριάστε μία μείωση 20% -- 200 ευρώ -- στο μηνιαίο του εισόδημα. Αυτό του αφήνει 400 ευρώ τον μήνα για όλα τα υπόλοιπα έξοδα, το οποίο σημαίνει 33% μείωση σε πραγματική κατανάλωση και άλλα έξοδα. Δηλαδή, η ποσοστιαία μείωση της κατανάλωσης πιθανότατα θα είναι υψηλότερη από την ποσοστιαία μείωση των μισθών και τέτοιες μειώσεις είναι αναμενόμενο να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία.

Επιπλέον, μερικοί από τους εργαζόμενους σαν αυτόν του παραδείγματός μας θα βρεθούν άνεργοι και είναι αυτοί που πιθανόν να σταματήσουν να πληρώνουν τα δάνειά τους και να χάσουν τα σπίτια τους, προξενώντας μ’ αυτόν τον τρόπο περαιτέρω περιστολή των πιστώσεων με πρόσθετο αντίκτυπο στην οικονομία. Αυτή η διαδικασία αποπληθωρισμού χρέους (debt deflation) είναι ένα αναπόσπαστο μέρος των εσωτερικών υποτιμήσεων που τις καθιστά θεμελιωδώς διαφορετικές από τις εξωτερικές υποτιμήσεις και τελικά σχεδόν ποτέ δεν λειτουργούν.

Ένας άλλος παράγοντας που συνήθως δεν λαμβάνεται υπόψη στις οικονομικές αναλύσεις αλλά συχνά έχει επιπρόσθετες αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις είναι η τα αυξημένα επίπεδα κοινωνικών συγκρούσεων. Αυτός ο παράγοντας εκδηλώνεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους: αύξηση του κοινού και του οργανωμένου εγκλήματος, απεργίες, στάσεις εργασίας, παθητική αντίσταση. Τέτοιες δραστηριότητες έχουν ως άμεσο ή έμμεσο αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής αλλά ταυτόχρονα επιφέρουν μια δική τους αρνητική δυναμική στην οικονομία. Μπορεί ήδη κανείς να δει σε κεντρικές περιοχές της Αθήνας τέτοια φαινόμενα ως αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης εγκληματικότητας.

Απελευθέρωση και φιλελευθεροποίηση

Οι νομικές και θεσμικές αλλαγές που επιβάλλει η τρόικα έχουν ως σκοπό να διευκολύνουν την εσωτερική υποτίμηση μέσω της κατάργησης πολλών εργατικών νόμων και ταυτόχρονα να επιφέρουν δομικές αλλαγές στην οικονομία που υποτίθεται θα συμβάλουν στην ανάπτυξη. Παραδείγματα δομικών αλλαγών που προωθήθηκαν περιλαμβάνουν την «απελευθέρωση» των ταξί και των φορτηγών με την κατάργηση στην ουσία της άδειας που απαιτούνταν για αυτά τα επαγγέλματα. Παρ’ όλο που οι ταξιτζήδες δεν είναι οι πιο αγαπητοί επαγγελματίες στην Ελλάδα και τυχόν βελτιώσεις στις υπηρεσίες που παρέχουν θα ήταν καλοδεχούμενες, δυσκολεύεται κανείς να δει με ποιον τρόπο οι σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις θα οδηγούσαν σε ουσιαστικά καλύτερη παροχή υπηρεσιών ενώ υπάρχει ο κίνδυνος να υπάρξει οπισθοδρόμηση αντί για βελτίωση.

Όσο για τις μαζικές αλλαγές στην εργατική νομοθεσία, ανεξάρτητα από την άποψη που έχει κανείς για το πόσο αποτελεσματικές ή δίκαιες είναι, ούτε έχουν καμιά λαϊκή υποστήριξη ούτε καμιά από αυτές ήταν μέρος του εκλογικού προγράμματος της κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, δύσκολα θα εντάσσονταν σε μια πολιτική που σέβεται τα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών.

Ποτέ, όμως, δεν προωθήθηκε μια μεταρρύθμιση της λιανικής αγοράς και του χονδρεμπορίου των βασικών καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών, η δομή των οποίων είναι σε μεγάλο βαθμό ολιγοπωλιακή. Και σ’ αυτό το πρόβλημα πιθανόν οφείλεται η εμμονή του πληθωρισμού.

Ιδιωτικοποιήσεις

Υπάρχει η ελπίδα ότι η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας θα φέρει 50 δισεκατομμύρια ευρώ και μάλιστα σε πολύ λίγα χρόνια. Το ερώτημα όμως είναι ποιος θα αγοράσει δημόσιες επιχειρήσεις με υψηλό χρέος και δύσκολες εργασιακές σχέσεις ή ακίνητα του δημοσίου με περιοριστικές ρήτρες που ενδεχομένως να εγείρουν νομικές αγωγές; Οτιδήποτε πουλιέται τα επόμενα χρόνια θα είναι με καθαρούς τίτλους και υψηλής αξίας αλλά σε συμπιεσμένες τιμές. Αυτό με τη σειρά του πιθανόν να εγείρει μελλοντικές αγωγές από τη μεριά των διευθυντών της εταιρείας ιδιωτικοποιήσεων και άλλων.

Συνολικά αποτελέσματα

Τελικά τι μπορούμε να περιμένουμε συνεχίζοντας στον δρόμο που υπαγορεύει η τρόικα;

• Συνεχιζόμενη πτώση εισοδημάτων, ανεργία, με κάποια μείωση των τιμών των εγχώριων αγαθών και υπηρεσιών. Η πτώση πιθανότατα θα συνεχιστεί στο εγγύς μέλλον, ιδιαίτερα λόγω και της αναμενόμενης δημογραφικής μείωσης. Οι νέοι και όσοι μπορέσουν να βρουν εργασία στο εξωτερικό θα εγκαταλείψουν τη χώρα. Έτσι, τα πιο παραγωγικά τμήματα της κοινωνίας θα σταματήσουν να συνεισφέρουν, μειώνοντας κι άλλο τους φόρους και ασκώντας πρόσθετη πίεση στα δημόσια οικονομικά, στις συντάξεις και στις κοινωνικές υπηρεσίες.

• Ακόμη και με ένα γενναιόδωρο κούρεμα του υφιστάμενου δημόσιου χρέους, η συνεχιζόμενη μείωση του εισοδήματος της χώρας δεν θα ελαφρύνει το βάρος του δημόσιου χρέους. Για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα αναλάβουν τις θέσεις κλειδιά στον δημοσιονομικό μηχανισμό της χώρας.

• Είτε λόγω των κουρεμάτων που επιβάλλονται στο δημόσιο χρέος ή λόγω των πάρα πολλών επισφαλών δανείων σε ιδιώτες (εξ αιτίας της διαδικασίας του αποπληθωρισμού χρέους που περιγράψαμε παραπάνω), οι ελληνικές τράπεζες πρώτα θα εθνικοποιηθούν και ύστερα θα πουληθούν σε ιδιώτες. Αυτοί οι ιδιώτες πιθανότατα θα είναι ξένοι, χωρίς τους δεσμούς εκείνους που κάνουν τις τράπεζες να ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες.

• Όλες οι σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τον ελληνικό λαό θα παίρνονται εκτός Ελλάδας. Στη χώρα θα υπάρχει μόνο μια επίφαση δημοκρατίας, αυτοδιακυβέρνησης και εθνικής κυριαρχίας, όπως συμβαίνει τους τελευταίους δεκαοχτώ μήνες. Αυτό, πάντως είναι το ειρηνικό σενάριο, που αγνοεί τις συνέπειες που συνήθως έχει μια παρατεταμένη έλλειψη κυβερνητικής νομιμοποίησης: κοινωνικό χάος αλλά και κινήματα αντίστασης.

Η πρώην ανατολική Γερμανία έχει χάσει τους νέους της και τους πιο παραγωγικούς κατοίκους της προς όφελος της πρώην Δυτικής Γερμανίας και του Βερολίνου. Αυτοί που μείνανε πίσω είναι κυρίως οι γέροι, οι ανήμποροι και εκείνοι που απασχολούνται σε κυβερνητικές θέσεις. Σήμερα, είκοσι χρόνια και πλέον από τη γερμανική επανένωση, μια κυρία από την Ανατολική Γερμανία ισχυρίζεται πως μπορεί να ξεχωρίσει τους Ανατολικούς από τους Δυτικούς, ιδίως τους άντρες: «Οι Δυτικογερμανοί είναι πολύ πιο περήφανοι. Περπατάν καμαρωτά. Οι Ανατολικογερμανοί συνήθως καμπουριάζουν. Οι Δυτικοί πιστεύουν πως οι Ανατολικογερμανοί είναι τεμπέληδες.» (Lewis, 2011)

Ακολουθώντας τον σημερινό δρόμο, το μέλλον της Ελλάδας είναι παρόμοιο με το παρόν της Ανατολικής Γερμανίας, μείον τις επιδοτήσεις από το Βερολίνο, μείον το δικαίωμα ψήφου στις γερμανικές εκλογές και όλα τα άλλα πλεονεκτήματα της γερμανικής υπηκοότητας, αλλά με την προσθήκη ενός εξοντωτικού δημόσιου χρέους.

Μύθος 6ος: Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα ήταν το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα.

Το να έχεις το δικό σου νόμισμα συγκεντρώνει αρκετά πλεονεκτήματα που είχαν υποτιμηθεί κατά τα χρόνια της μεγάλης ανάπτυξης της Ευρωζώνης.

Πρώτα απ’ όλα, οι οικονομολόγοι συμφωνούν πως ο ευκολότερος μηχανισμός για να αποκτήσει μια χώρα διεθνή ανταγωνιστικότητα είναι η υποτίμηση του νομίσματός της. Με έξοδο από την Ευρωζώνη, αυτοκίνητα και i-phones θα ακριβύνουν αλλά τα τρόφιμα θα μπορούσαν και να φθηνύνουν. Για την ακρίβεια, η εισαγωγή του ευρώ έφερε στρεβλώσεις στις σχετικές τιμές που οι οικονομολόγοι ακόμη και σήμερα δυσκολεύονται να κατανοήσουν και η εισαγωγή μιας νέας δραχμής ίσως εν μέρει βοηθήσει στη διόρθωση αυτών των στρεβλώσεων. Ανεξάρτητα από αυτό, πάντως, τα οφέλη από το να έχεις δικό σου νόμισμα ως έναν τρόπο προσαρμογής στους διεθνείς κραδασμούς και τον διεθνή ανταγωνισμό είναι πολύ γνωστά και ποσοτικά καθόλου ευκαταφρόνητα.

Δεύτερον, η ύπαρξη δικού σου νομίσματος υποδηλώνει ότι εναρμονίζεις τη νομισματική σου πολιτική με τις άμεσες ανάγκες της χώρας, αντί να αποφασίζεται σύμφωνα με τις ανάγκες της πιο ισχυρής χώρας της νομισματικής ένωσης οι οποίες είναι μάλλον απίθανο να ευθυγραμμίζονται με τις δικές σου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιόδους ύφεσης και κρίσης σαν αυτή που βιώνει σήμερα η Ελλάδα.

Τρίτον, η εμπειρία των δεκαοχτώ τελευταίων μηνών έδειξε με σαφήνεια πως το να είσαι στην Ευρωζώνη δεν είναι απαραίτητα συμβατό με τη δημοκρατία στην Ελλάδα και με την εθνική κυριαρχία (10). Όπως συζητήσαμε και παραπάνω (Μύθος 5ος), αν ακολουθηθεί ο σημερινός δρόμος, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Η μόνη περίπτωση να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη και οι Έλληνες να έχουν κάποιο λόγο στα τεκταινόμενα είναι να έχουμε πολιτική ενοποίηση ολόκληρης της Ευρωζώνης με πλήρη δημοκρατικά δικαιώματα για όλους τους πολίτες των συμμετεχόντων χωρών. Κάτι τέτοιο θα έδινε δημοκρατική νομιμοποίηση στην Ευρωζώνη, αν και θα σημαίνε το τέλος όλων των εθνικά κυρίαρχων κρατών. Ωστόσο, ούτε καν απλή πολιτική ενοποίηση δεν είναι πιθανή, πόσω μάλλον πολιτική ενοποίηση με δημοκρατία σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Η δημοκρατική νομιμοποίηση και η εθνική αυτοδιάθεση δεν είναι απλώς κάποιες αφηρημένες έννοιες που δεν σχετίζονται με την καθημερινότητα των ανθρώπων και την εργασία τους. Για τον έμπορο υποδηλώνουν πως η κυβερνητική πολιτική για τις τράπεζες και τη ρευστότητα γενικά παίρνει υπόψη της τα συμφέροντά του. Για τον εργαζόμενο ότι η ανησυχία του για την ανεργία και τον πληθωρισμό θα γίνει ακουστή στην Αθήνα αντί (να μην ακουστεί) στο Βερολίνο, στη Φρανκφούρτη ή στις Βρυξέλες. Οι βιομήχανοι θα έχουν επίσης την ευκαιρία να γίνουν ακουστοί και να επηρεάσουν τα πολιτικά πράγματα.
Έτσι, οικονομικοί λόγοι, δημοκρατική νομιμοποίηση, εθνική αυτοδιάθεση, ακόμη και στοιχειώδης αξιοπρέπεια, όλα σχετίζονται μεταξύ τους και δείχνουν προς ένα εθνικό νόμισμα. Οι περισσότεροι από όσους εναντιώνονται στην έξοδο από την Ευρωζώνη ανησυχούν κυρίως για το κόστος της μετάβασης. Δεν θα γίνει ακόμη πιο βαρύ το εξωτερικό χρέος λόγω υποτίμησης; Πώς θα προσαρμοστούν οι τράπεζες στη νομισματική αλλαγή; Πώς θα εισάγει η χώρα είδη πρώτης ανάγκης όπως πετρέλαιο και φαρμακευτικά προϊόντα; Τι θα συμβεί με τις τραπεζικές καταθέσεις; Δεν θα δημιουργήσουν όλα αυτά ένα απόλυτο χάος;

Οι παραπάνω, και πολλές άλλες, είναι όλες δικαιολογημένες ερωτήσεις. Το σημαντικό είναι τώρα να δούμε πόσο ικανοί, έντιμοι και έτοιμοι να υπερασπιστούν τα ελληνικά συμφέροντα θα είναι εκείνοι που θα χειριστούν τη μετάβαση. Πόσο γρήγορα και ευέλικτα θα προσαρμόζονται στα απρόβλεπτα προβλήματα που θα ανακύπτουν. Κατά πόσο θα μπορούν να εξηγήσουν στον ελληνικό λαό της πράξεις τους έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές αντιδράσεις. Μια εντελώς ανεξέλεγκτη και απρογραμμάτιστη έξοδος από την Ευρωζώνη θα είναι χαοτική και πολύ πιο οδυνηρή από μια ελεγχόμενη και προγραμματισμένη αποχώρηση.

Ας επιστρέψουμε στις ερωτήσεις για τη μεταβατική περίοδο, αρχίζοντας από το ζήτημα του βάρους του χρέους. Όπως προαναφέρθηκε, σχεδόν όλο το εκτός τρόικας χρέος διέπεται από τους ελληνικούς νόμους και συνάφθηκε στο εθνικό νόμισμα της χώρας το οποίο ήταν το ευρώ πριν τη μετάβαση αλλά, μετά την μετάβαση, όλα τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και χρέη θα εκφραστούν στο νέο νόμισμα στην ισοτιμία που θα θεσπιστεί την πρώτη μέρα της μετάβασης. Θα υπάρξουν επιχειρήματα υπέρ και κατά της έκφρασης των παλιών χρεών σε «νέες δραχμές» αλλά η τελική διευθέτηση της διαφωνίας θα είναι στην αρμοδιότητα των ελληνικών δικαστηρίων. Αφού τα άλλα χρέη και τα τραπεζικά διαθέσιμα θα εκφραστούν επίσης σε νέες δραχμές, θα είναι δύσκολο να βρει κανείς επιχειρήματα για να μη γίνει το ίδιο με το δημόσιο χρέος. Αυτή η μετονομασία των χρεών θα είναι ένα κίνητρο για τις άλλες χώρες να μην ενθαρρύνουν μιαν άκαιρη και αδικαιολόγητη υποτίμηση της νέας δραχμής.

Η προσαρμογή του τραπεζικού συστήματος θα πάρει κάποιον χρόνο με πολλές περιπλοκές που δεν μπορούν να προβλεφθούν προκαταβολικά, αλλά τίποτα δεν θα είναι αξεπέραστο. Όπως ανέφερε ο πρώην πρόεδρος της Τσεχίας Βάκλαβ Κλάους, με βάση την εμπειρία του από τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας και τη νομισματική μετάβαση εκεί, η έξοδος από την Ευρωζώνη δεν θα παρουσιάσει ανυπέρβλητα τεχνικά προβλήματα.

Φυσικά, θα πρέπει να επιβληθούν κεφαλαιακοί έλεγχοι και να παρθούν άλλα μέτρα ώστε να καταμεριστεί ξένο συνάλλαγμα για την εισαγωγή ειδών πρώτης ανάγκης.

Οι τραπεζικές καταθέσεις θα προσαρμοστούν αυτόματα στο νέο νόμισμα όπως θα γίνει και με όλα τα εγχώρια χρέη. Αναπόφευκτα, οι καθαροί πιστωτές [net creditors] θα χάσουν λίγο και οι καθαροί οφειλέτες [net debtors] θα κερδίσουν βραχυπρόθεσμα αλλά ακόμη και οι καθαροί πιστωτές ίσως αποκομίσουν κέρδη μακροπρόθεσμα καθώς η οικονομία θα αναπτυχθεί ταχύτερα παρά αν παρέμενε η χώρα στην Ευρωζώνη.

Η μετάβαση θα είναι δύσκολη και οδυνηρή αλλά, αν γίνουν σωστοί χειρισμοί, η οδύνη θα είναι βραχυπρόθεσμη. Με το δικό τους νόμισμα η Τράπεζα της Ελλάδος και η κυβέρνηση θα μπορέσουν να χορηγήσουν την απόλυτα αναγκαία ρευστότητα σε μια εγχώρια αγορά που αυτή τη στιγμή πεθαίνει εξ αιτίας της σοβαρότατης έλλειψης πιστώσεων και ρευστότητας. Η αυξημένη ρευστότητα μαζί με τα ευεργετικά αποτελέσματα της υποτίμησης μέσω της υποκατάστασης των εισαγωγών, της μείωσης των εισαγωγών και της αύξησης των εξαγωγών θα ξαναζωντανέψουν την οικονομία και θα αυξήσουν την απασχόληση. Βέβαια, η κυβέρνηση θα πρέπει να διαπραγματευτεί μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην αυξημένη ρευστότητα και τη συγκράτηση του πληθωρισμού σε λογικά επίπεδα.

Ενώ πολύ οικονομολόγοι που βρίσκονται εκτός της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένων προσωπικοτήτων όπως ο Πολ Κρούγκμαν και ο Μάρτιν Φέλντσταϊν, αναγνωρίζουν τα οφέλη ή ακόμη και την αναγκαιότητα εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, οι περισσότεροι οικονομολόγοι εντός αυτής αποφεύγουν επιμελώς ακόμη και να αναφερθούν στο ζήτημα. Μερικές μελέτες τραπεζών παρουσιάζουν μάλλον ζοφερά σενάρια. Η UBS (UBS, 2011), παραδείγματος χάρη, υποστηρίζει ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα μειωθεί στο μισό αν βγει από την ευρωζώνη. Αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός πως το ελληνικό ΑΕΠ θα μπορούσε να πάει στο μισό αυτού που ήταν το 2009 ακολουθώντας τον δρόμο που συνιστά η τρόικα, η υπόθεση που κάνει η μελέτη είναι πως οποιαδήποτε υποτίμηση της νέας δραχμής θα συνοδευτεί αμέσως από αυξημένους δασμούς εκ μέρους των χωρών της ΕΕ. Τέτοια απειλή αντεκδίκησης αναφέρεται και από άλλους.

Το ερώτημα είναι ποιος θα είχε συμφέρον να εφαρμόσει μια τέτοια αντεκδικητική τακτική, να τη συντονίσει σε όλη την ΕΕ και τι θα υποδήλωνε κάτι τέτοιο για το σημερινό διεθνές εμπορικό σύστημα; Για να εμπλακούν σε μια τέτοια διαδικασία αντεκδίκησης, θα έπρεπε να συμφωνήσουν όλες οι χώρες της ΕΕ, τη στιγμή που κάποιες από αυτές σκέπτονται σοβαρά να βγουν από την Ευρωζώνη οι ίδιες. Γιατί να θέλουν στην ουσία να αποκλείσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο για τους εαυτούς τους; Επιπλέον, τέτοιοι αντεκδικητικοί δασμοί θα είχαν σοβαρές επιπλοκές όχι μόνο για το μέλλον της ΕΕ αλλά για το σημερινό παγκοσμιοποιημένο διεθνές σύστημα εμπορίου. Θα ήταν η αρχή του τέλους για τον κόσμο όπως τον ξέρουμε σήμερα και κάθε χώρα θα ήθελε να προστατεύσει τον εαυτό της και τον λαό της από το επερχόμενο τσουνάμι.

Αυτό στην πραγματικότητα θα μπορούσε να είναι ένα πρόσθετο επιχείρημα στο να έχει η Ελλάδα το δικό της νόμισμα, έτσι ώστε να διατηρήσει τη μέγιστη δυνατή ευελιξία στην οικονομική της πολιτική, σε έναν πολύ λιγότερο παγκοσμιοποιημένο και πιθανόν φτωχότερο κόσμο.

Τελικά, θα πρέπει να σημειωθεί πως η Ευρωζώνη μπορεί να διαλυθεί ανεξάρτητα από το τι θα κάνει η Ελλάδα Οι πραγματικές εναλλακτικές λύσεις είναι είτε η πολιτική ενοποίηση ή η διάλυση. Οτιδήποτε ανάμεσο δεν θα είναι βιώσιμο, ούτε πολιτικά ούτε οικονομικά. Εφ’ όσον η ενοποίηση δεν φαίνεται στον ορίζοντα, το ζήτημα είναι κατά κύριο λόγο πότε και πώς θα συμβεί η διάλυση.

Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από το ποιος έχει την κυβέρνηση, είναι επιτακτική ανάγκη η Τράπεζα της Ελλάδος και το Υπουργείο Οικονομικών να έχουν ομάδες που να επεξεργάζονται ένα σενάριο εξόδου από την Ευρωζώνη, Αυτό θα μπορούσε πραγματικά να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια χαοτική και μια οργανωμένη έξοδο.

Τέλος, μια στάση πληρωμών και έξοδος από την Ευρωζώνη δεν θα έπρεπε να γίνει με ανοιχτή αντιπαράθεση απέναντι στη Γερμανία και τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Άπαξ και μια τέτοια κίνηση γίνει ξεκάθαρη ή αναπόφευκτη από τις περιστάσεις όπως πολύ πιθανά θα συμβεί, θα είναι προς το συμφέρον όλων των εμπλεκομένων μερών οι εξελίξεις να είναι όσο πιο ομαλές γίνεται. Υπάρχουν πολλοί οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες στη Γερμανία που θα εύρισκαν μια τέτοια πιθανότητα ευπρόσδεκτη και αμοιβαία επωφελή για την Ελλάδα, τη Γερμανία και για το μέλλον μιας πιο συνεκτικής και βιώσιμης Ευρωζώνης. Επίσης, δεν θα υπήρχε λόγος να εγκαταλείψει η Ελλάδα την ΕΕ ή κάποια άλλα μέλη να απαιτήσουν την αποπομπή της. Τα σενάρια Αποκάλυψης που κυκλοφορούν κάποιοι είναι κάποιες φορές απλώς μέρος μιας διαπραγματευτικής τακτικής ορισμένων για να εμποδίσουν μία πλευρά να κάνει αυτό που δεν θέλει να κάνει, αλλά δεν έχουν απαραίτητα και πολλή σχέση με την πραγματικότητα.

Μύθος 7ος: Στις διαπραγματεύσεις της με την τρόικα η ελληνική κυβέρνηση έχει πολύ μικρή διαπραγματευτική ισχύ.

«Αν χρωστάς στην τράπεζα εκατό χιλιάδες δολάρια, ανήκεις στην τράπεζα. Αν χρωστάς στην τράπεζα εκατό εκατομμύρια δολάρια, η τράπεζα σού ανήκει.» (Αμερικάνικη παροιμία)Η Ελλάδα χρωστάει αρκετά χρήματα σε ξένους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς ώστε κι αν ακόμη δεν της «ανήκουν», τουλάχιστον έχει αρκετή διαπραγματευτική ισχύ για να διαπραγματευτεί καλύτερους όρους στην πληρωμή των ομολόγων και να κάνει ηπιότερες τις απαιτήσεις λιτότητας της τρόικας. Βέβαια, οι γαλλικές και η γερμανικές τράπεζες όπως και η ΕΚΤ έχουν την υποστήριξη του γαλλικού και του γερμανικού κράτους. Αλλά, τότε, εκτός από τις τραπεζικές απώλειες έχει και την απειλή μιας «μολυσματικής» εξάπλωσης στα ομόλογα των άλλων κρατών καθώς και μιας αβεβαιότητας που θα προέκυπτε μετά από μια ελληνική στάση πληρωμών και θα αφορούσε όσους έχουν υποχρεώσεις σε συμβόλαια αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου (Credit Default Swap CDS). Ο φόβος «μολυσματικής» εξάπλωσης μαζί με τα προβλήματα από CDS θα πάγωναν τις διατραπεζικές αγορές του Βορείου Ημισφαιρίου.

Πέρα από την απειλή που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η Ελλάδα για στάση πληρωμών και έξοδο από την Ευρωζώνη, υπάρχουν άλλοι δύο σημαντικοί όροι που βελτιώνουν τη διαπραγματευτική θέση και καθιστούν μία απειλή αξιόπιστη. Πρώτον, πρέπει να έχεις την πίστη πως τα συμφέροντά σου διαφέρουν από του αντιπάλου σου, και ο αντίπαλός σου το ξέρει αυτό. Αν εσύ προσωπικά πιστεύεις ότι οι αντιπρόσωποι της τράπεζας θα σε «σώσουν» επειδή είναι καλόκαρδοι, ακόμη και να χρωστάς στην τράπεζα εκατό εκατομμύρια δολάρια, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο πως ποτέ δεν θα σου ανήκει. Πάλι εσύ θα ανήκεις στην τράπεζα. Δεύτερον, πρέπει να προετοιμάσεις τη δική σου πλευρά για την έσχατη απειλή που διαθέτεις, ώστε η άλλη πλευρά να έχει τον δικαιολογημένο φόβο ότι θα πραγματοποιήσεις την απειλή σου. Αν δεν φέρεις τον δικηγόρο σου κι όποιους άλλους ειδικούς όταν διαπραγματεύεσαι με την τράπεζα και δεν είσαι έτοιμος να σηματοδοτήσεις ότι είσαι αποφασισμένος για χρεοκοπία, πώς περιμένεις να σε πάρει η τράπεζα στα σοβαρά;

Όπως αναλύσαμε παραπάνω, η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε κηρύξει στάση πληρωμών οποιαδήποτε στιγμή μέσα στα δύο τελευταία χρόνια και θα μπορούσε αυτό να το είχε χρησιμοποιήσει ως αξιόπιστη απειλή στις διαπραγματεύσεις της με την τρόικα. Αλλά η ελληνική κυβέρνηση προφανώς δεν εκπλήρωσε κανέναν από τους δύο σημαντικούς αναγκαίους όρους για πετυχημένη διαπραγμάτευση.
Πρώτον, υιοθέτησε το πλαίσιο και ίσως τους στόχους της τρόικας και ακόμη και της λαϊκίστικης Bild για τη χώρα και τους Έλληνες. Τα κυβερνητικά στελέχη εμφανίστηκαν να αγνοούν τη διαφορά ανάμεσα στους στόχους των τραπεζών, της τρόικας και του λαού που υποτίθεται εκπροσωπούσαν αυτά τα τελευταία δύο χρόνια. Ίσως να παρασύρθηκαν από τη ρητορική περί «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» και «είμαστε όλοι μαζί σ’ αυτή την προσπάθεια». Τέτοιες διακηρύξεις μπορεί να είναι χρήσιμες αλλά δεν μπορεί να τις πάρει κανείς σοβαρά όταν προετοιμάζει τη διαπραγματευτική του θέση.

Χωρίς συνειδητοποίηση των διαφορετικών στόχων, δεν μπορούν να γίνουν βήματα για τη δημιουργία μιας ισχυρής ελληνικής διαπραγματευτικής θέσης. Αντί να δρα κανείς ανεξάρτητα, γίνεται διανοητικός αιχμάλωτος της άλλης πλευράς.

Χωρίς συνειδητοποίηση των διιστάμενων στόχων, ο γραφειοκρατικός μηχανισμός δεν μπορούσε να κατευθυνθεί στην παραγωγή στοιχείων και επιχειρημάτων που θα διευκόλυναν τα ελληνικά συμφέροντα. Αν οι ειδικοί του ΔΝΤ ήθελαν να εφαρμόσουν την τυποποιημένη συνταγή που χρησιμοποίησαν σε άλλες χώρες, η κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε βρει επιχειρήματα για τη ζημιά που οι συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις θα προξενούσαν στην Ελλάδα. Παραδείγματα γι’ αυτό θα αποτελούσαν η ζημιά που θα προκαλούσαν κάποιες αλλαγές στην αγορά εργασίας του ιδιωτικού τομέα και τα υποτιθέμενα 50 δισεκατομμύρια ευρώ που θα απέφεραν οι ιδιωτικοποιήσεις.

Στην προετοιμασία για την έσχατη απειλή της στάσης πληρωμών και της εξόδου από την Ευρωζώνη απαιτείται ο σχηματισμός μιας ομάδας ειδικών μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και με απόλυτη μυστικότητα. Τέτοια προετοιμασία επιβάλλει να αναπτυχθούν διάφορα σενάρια, να «παιχτούν» και να δοκιμαστεί η ευρωστία των διαφορετικών προσεγγίσεων. Παραδείγματα των μυριάδων ζητημάτων που θα πρέπει να μελετηθούν συμπεριλαμβάνουν το πώς θα εφαρμοστούν αποτελεσματικοί κεφαλαιακοί έλεγχοι σε περίπτωση εξόδου από την Ευρωζώνη, το πώς θα γίνουν μετατροπές των τραπεζικών συστημάτων πληρωμών, το πώς θα χορηγηθεί ρευστότητα στην οικονομία.

Βέβαια, πρέπει να πιστεύεις και ο ίδιος πως είσαι διατεθειμένος να πραγματοποιήσεις την απειλή σου αν η άλλη πλευρά είναι διατεθειμένη να φθάσει στα άκρα και να δώσεις με τρόπο στην άλλη πλευρά να καταλάβει πως έχει προετοιμαστεί και είσαι διατεθειμένος να πας κι εσύ μέχρι το τέλος.

Δεν υπάρχουν στοιχεία ή άλλες έμμεσες ενδείξεις ότι τα μέλη της κυβέρνησης που κατείχαν τις πιο καίριες θέσεις είτε πιστεύανε στη διαπραγμάτευση ή είχαν κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες για να βελτιώσουν τη διαπραγματευτική τους θέση απέναντι στην τρόικα.

Δεν πρέπει λοιπόν να μας προκαλεί καμιά έκπληξη που ο τωρινός Υπουργός Οικονομικών προκάλεσε δυο φορές το γέλιο – τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο – όταν προσπάθησε να «διαπραγματευτεί» με την τρόικα. Πώς μπορούσε να γίνει αλλιώς όταν αυτός και η κυβέρνησή του δεν ήταν πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν απειλές, πόσω μάλλον να πιστέψουν σ’ αυτές;

Εκφράζονται απόψεις πως η κυβέρνηση χρειάζεται τεχνοκράτες που θα πάρουν το τιμόνι της χώρας και θα τη βγάλουν απ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Ενώ οι ομάδες ειδικών που προαναφέρθηκαν χρειάζονται τεχνοκράτες, χρειάζονται επίσης να καθοδηγηθούν από εκείνους που πιστεύουν πως τα συμφέροντα των Ελλήνων δεν συμπίπτουν με εκείνα της τρόικας και είναι διατεθειμένοι να τα υπερασπιστούν.

Μερικοί επιφυλακτικοί παρατηρητές καθώς και κάποιοι υποστηρικτές της ατολμίας της κυβέρνησης θέτουν το ζήτημα των πιθανών απειλών στην εθνική ασφάλεια που ίσως προέλθουν από κάποιες ξένες κυβερνήσεις αν η ελληνική κυβέρνηση ήταν να ακολουθήσει μια σκληρή γραμμή στις διαπραγματεύσεις.
Ας επισημάνουμε πρώτα απ’ όλα πως πολύ πρόσφατα χώρες όπως η Ισλανδία και η Ουγγαρία τήρησαν σκληρή στάση απέναντι στις επιθυμίες της Μεγάλης Βρετανίας και της Ολλανδίας (στην περίπτωση της Ισλανδίας) και ενάντια στο ΔΝΤ στην περίπτωση της Ουγγαρίας. Η Μεγάλη Βρετανία και η Αγγλία μάλιστα προχώρησαν σε ανοιχτές απειλές αν η Ισλανδία δεν πλήρωνε για τις ζημιές που υπέστησαν τράπεζες συγγενείς των ισλανδικών τραπεζών σ’ αυτές τις δύο χώρες. Ο λαός της Ισλανδίας, λοιπόν, αντίθετα προς τις συστάσεις της τρομοκρατημένης πολιτικής τους ηγεσίας, ψήφισαν να μην πτοηθούν από τις απειλές. Κι όμως. Τίποτα δεν συνέβη στην Ισλανδία. Ίσα-ίσα, προετοιμάζεται να ενταχθεί στην ΕΕ. Και ούτε στην Ουγγαρία συνέβη τίποτα κακό.

Οι απειλές στην εθνική ασφάλεια της Ελλάδας θα προέρχονταν προφανώς από την Τουρκία. Δεν είναι σαφές αν η Γερμανία ή κάποια άλλη χώρα θα είχε συμφέρον να δαπανήσει τεράστιους διπλωματικούς και άλλους πόρους να πείσει μιαν άλλη χώρα – την Τουρκία – να επιτεθεί στην Ελλάδα, αν η Ελλάδα ήταν να κηρύξει στάση πληρωμών και να βγει από την ευρωζώνη. Τι θα κέρδιζε από κάτι τέτοιο, ιδιαίτερα αφού έχει ήδη συμβεί ένα ανεπιθύμητο γεγονός κατόπιν εορτής; Επιπλέον, η Τουρκία παραείναι απασχολημένη αυτόν τον καιρό και είναι εξαιρετικά ασαφές το πώς θα βελτίωνε τη δική της θέση επιτιθέμενη σε έναν υποτιθέμενο σύμμαχό της.

Συμπερασματικά σχόλια

Είτε εν γνώσει τους είτε αγνοώντας το, η ελληνική κυβέρνηση και ο ευρείας κυκλοφορίας Τύπος επαναλαμβάνουν τους περισσότερους από τους μύθους που διατυπώθηκαν και συζητήθηκαν παραπάνω. Τους χρησιμοποιούν για να δικαιολογήσουν την πολιτική που έχουν ακολουθήσει μέχρι τώρα και τα μέτρα που σκοπεύουν να ψηφίσουν και να εφαρμόσουν στο μέλλον.

Οι μύθοι διευκολύνουν επίσης την σχεδόν ολοκληρωτική απουσία διαλόγου για εναλλακτικές προτάσεις στο δρόμο της τρόικας. Οι βουλευτές που ψηφίζουν οτιδήποτε τούς ζητάει η τρόικα χρησιμοποιούν ως φύλο συκής ένα συνδυασμό μύθων και απουσίας καλοεπεξεργασμένων εναλλακτικών προτάσεων.
Όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο είναι επίσης κατά ένα μέρος υπεύθυνα για αυτή την κατάσταση. Διαμαρτύρονται και αντιτίθενται στις σημερινές πολιτικές αλλά σπάνια αμφισβητούν τους μύθους με συνεπή, οργανωμένο και διανοητικά έντιμο τρόπο. Επιπλέον, δεν έχουν παρουσιάσει πειστικές εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να πείσουν βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να αποσχιστούν ή να δημιουργήσουν τις συνθήκες για μια συμμαχική κυβέρνηση που θα ακολουθούσε ένα γνήσια διαφορετικό δρόμο.

Δεν είναι σαφές το γιατί οι παρανοήσεις για εξαιρετικά σημαντικές αποφάσεις πολιτικής μπορούν και διατηρούνται μέσα σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία με αρκετά ελεύθερο Τύπο. Δεν μπορώ να εξηγήσω πλήρως ικανοποιητικά αυτό το φαινόμενο εδώ, αλλά ορισμένες μικρές παρατηρήσεις ίσως βοηθήσουν σε μια αρχική κατανόηση του προβλήματος.

Από την έναρξη της κρίσης, οι Έλληνες κυβερνητικοί αξιωματούχοι και το μεγαλύτερο μέρος του Τύπου υιοθέτησε τις παρανοήσεις. Στη συνέχεια, ο καθένας που επιχειρηματολογούσε εναντίον μιας συγκεκριμένης παρανόησης είχε συνήθως να αντιμετωπίσει μια σειρά ερωτήσεων οι οποίες βασίζονταν σε άλλες παρανοήσεις, πράγμα που εξασθένιζε το αρχικό επιχείρημα. Για παράδειγμα, όταν κάποιος υποστηρίζει ότι η χρεοκοπία δεν θα ήταν κάτι κακό, αντιμετωπίζει μια σειρά ερωτήσεων για το πόσο αχάριστοι θα ήμασταν απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους μας οι οποίοι προσπαθούν να μας «σώσουν»· για το πώς η τρόικα έχει ένα καλό σχέδιο το οποίο θα απαλλάξει τη χώρα από τη διαφθορά και θα την οδηγήσει πάλι στην ευημερία· για το πώς η χρεοκοπία οδηγεί έξω από την ευρωζώνη, κάτι που είναι, ασφαλώς, ό, τι χειρότερο μπορεί να συμβεί· και ούτω καθεξής. Δηλαδή, οι μύθοι εναντίον των οποίων επιχειρηματολόγησα δουλεύουν συνεργικά, αλληλοτροφοδοτούμενοι, συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλον. Όταν πιστεύει κάποιος τον ένα τείνει να πιστεύει και τους άλλους. Όταν, λοιπόν, η κυρίαρχη αφήγηση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης προωθεί τους περισσότερους από αυτούς τους μύθους, είναι δύσκολο για ένα πρόσωπο ή ακόμη και για μια οργάνωση να επιχειρηματολογήσει αποτελεσματικά εναντίον τους χωρίς να αναπτύξει τη δική του ολοκληρωμένη αφήγηση ή αντιπροτάσεις, κάτι που απαιτεί χρόνο.

Επιπλέον, ακόμη και όταν η κυβέρνηση βρίσκεται υπό ισχυρή πίεση στο εξωτερικό και στο εσωτερικό συνεχίζει να διατηρεί τον έλεγχο του κρατικού μηχανισμού. Τότε είναι που έχει λόγους να ασκήσει αυτή την εξουσία με τρόπο που δεν θα ασκούσε υπό ομαλές συνθήκες. Μπορεί να επηρεάσει τους φύλακες των ευρείας κυκλοφορίας μέσων ενημέρωσης, και αυτοί με τη σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν ποιος θα εμφανιστεί και με ποιον τρόπο θα εμφανιστεί στην τηλεόραση και στις μεγάλες εφημερίδες. Αυτοί που εμφανίζονται τελικά στα μέσα ενημέρωσης και που θα ήταν κανονικά επικριτικοί πρέπει να σκεφτούν περισσότερο από το κανονικό για το τι θα πουν και πώς θα το πουν, με τρόπο που δεν θα προσβάλει τον τηλεοπτικό οικοδεσπότη τους. Κάποιοι δημοσιογράφοι, ειδικοί και πανεπιστημιακοί μπορεί να αυτολογοκριθούν ή και να μην εκφράσουν γνώμη φοβούμενοι ότι θα γίνουν αμφιλεγόμενοι ή θα προσβάλλουν κάποιους συναδέλφους τους.

Υπάρχουν ενδείξεις, πάντως, πιθανόν κατά ένα μέρος ως αποτέλεσμα της λαϊκής πίεσης και του βάρους της πραγματικότητας, ότι έχει αρχίσει να χαλαρώνει η κυριαρχία των περισσότερων μύθων στα ευρείας κυκλοφορίας μέσα ενημέρωσης.

Αυτό δίνει τη δυνατότητα σε παραγκωνισμένους πολιτικούς ή σε αυτούς που βρίσκονται σε δυσμένεια ή εκτός Βουλής, σε πανεπιστημιακούς, και σε άλλους με επιρροή να σταματήσουν να συναινούν στην επανάληψη των μύθων και να μιλήσουν όταν έχουν μια γνήσια διαφορετικά άποψη.

Ολοκληρώνω με ορισμένες βασικές συνέπειες για το μέλλον των επιχειρημάτων που αναπτύχθηκαν κατά των επτά μύθων:

• Η σημερινή πορεία του χρέους δεν είναι βιώσιμη και έτσι η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη. Θα αποτελούσε έκπληξη αν η προσωρινή συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου για το διαφημιζόμενο κούρεμα 50% φέρει σημαντική μείωση στο δημόσιο χρέος (βλέπε υποσημ. 2 για τους λόγους). Επιπλέον, όπως ακριβώς συνέβη με τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου, δεν είναι πιθανό ότι τελικά θα συμφωνήσει η μεγάλη πλειοψηφία των κατόχων ομολόγων. Είτε συμφωνήσουν είτε όχι, η επίπτωση στο ελληνικό δημόσιο χρέος και στη βιωσιμότητά του θα είναι μικρή. Συνεπώς, η χώρα θα χρειαστεί μια πολύ μεγαλύτερη μείωση στο χρέος και αυτό είναι απίθανο να γίνει «εθελοντικά» δεκτό από τους κατόχους ομολόγων.

• Η συνέχιση της παρούσας πορείας θα απαιτήσει αδιάκοπη λιτότητα στο ορατό μέλλον χωρίς τη δυνατότητα να φανεί κάποιο «φως στο βάθος του τούνελ». Όλες οι σημαντικές δημοσιονομικές αποφάσεις θα ληφθούν έξω από τη χώρα. Οι νέοι και οι προσοντούχοι που μπορούν να βρουν δουλειά στο εξωτερικό θα μεταναστεύσουν, αφήνοντας πίσω έναν γερασμένο, λιγότερο παραγωγικό, με μεγαλύτερες ανάγκες, συρρικνούμενο πληθυσμό ο οποίος θα πρέπει να αντέξει ένα συντριπτικό βάρος από το χρέος.

• Επομένως, η υποχρεωτική στάση πληρωμών με πρωτοβουλία της Ελλάδας είναι η πιο ρεαλιστική εναλλακτική λύση στις «εθελοντικές» αλλά αναποτελεσματικές χρεοκοπίες που κατά καιρούς συμφωνούνται σε συνόδους κορυφής της ευρωζώνης. Μια τέτοια στάση πληρωμών δεν θα είχε σχέση με τις πλασματικές εκατοστιαίες περικοπές οι οποίες μοιάζουν να είναι κυρίως πρωτοβουλίες Δημοσίων Σχέσεων από μια ηγεσία της ευρωζώνης που δεν έχει να προσφέρει τίποτα άλλο. Θα επιτρέψει την άμεση παύση πληρωμών τόκων και έτσι θα αποφύγει κάποιες περικοπές στον προϋπολογισμό και θα περιορίσει τη συνεχιζόμενη υποχώρηση του εισοδήματος. Θα μετατρέψει επίσης την Ελλάδα σε έναν δραστήριο, κεντρικό συμμέτοχο στις διαπραγματεύσεις για το χρέος της, αντί να αποτελεί η χρεοκοπία ένα θέμα ιδιωτικής συζήτησης μεταξύ της Γερμανίδας Καγκελαρίου και του Γάλλου Προέδρου.

• Μια τέτοια στάση πληρωμών θα ήταν πολύ δύσκολο να στηριχθεί εντός της ευρωζώνης καθώς η Ελλάδα θα έπρεπε να εξαρτιέται από τη συνεχιζόμενη χρηματοδότηση από την ΕΚΤ για την υποστήριξη των ελληνικών τραπεζών και ασφαλιστικών ταμείων. Αυτό και άλλοι παράγοντες θα περιόριζαν πολύ τη διαπραγματευτική δύναμη της Ελλάδας να μειώσει το χρέος της, κι έτσι πιθανόν να αναιρούσαν τα οφέλη από την υποχρεωτική στάση πληρωμών. Αντίθετα, έχοντας το δικό της νόμισμα, η χώρα θα έχει τη δυνατότητα να στηρίξει καλύτερα τις τράπεζές της και τα ταμεία, καθώς και να έχει τα άλλα πλεονεκτήματα τα οποία συζήτησα.

Η στάση πληρωμών με πρωτοβουλία της Ελλάδας και η έξοδος από την ευρωζώνη θα απαιτήσει γρήγορο και εκτενή προγραμματισμό για την αποτελεσματική εφαρμογή τους και επίσης πίστη εκ μέρους της κυβέρνησης ότι πρόκειται για τη σωστή πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα. Η παρούσα κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να ακολουθήσει τέτοια πολιτική, αφού είναι ξεκάθαρο ότι τα μέλη της δεν έχουν τέτοια πεποίθηση ή τέτοιο προσανατολισμό. Μια συμμαχική κυβέρνηση που διαθέτει πλατειά υποστήριξη και περιλαμβάνει πολιτικές προσωπικότητες από τη δεξιά έως την αριστερά, καθώς και προσωπικότητες ευρείας αποδοχής, θα ήταν η καταλληλότερη για να ξετυλίξει το νήμα μέσα στο δύσκολο μονοπάτι που βρίσκεται εμπρός. Μια τέτοια κυβέρνηση θα μπορούσε να κινητοποιήσει τον πληθυσμό ώστε να δεχτεί τις θυσίες που είναι απαραίτητες βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, μια και θα ήταν σε θέση να προσφέρει μια εναλλακτική πορεία στην οποία η κυβέρνηση και ο λαός θα είχαν τουλάχιστον ένα λέγειν για το αποτέλεσμα. Ως δώρο, θα μπορούσε ακόμη και να επιφέρει τις θεμελιώδεις αλλαγές στη διακυβέρνηση τις οποίες όλοι σχεδόν ζητούν στην Ελλάδα, αλλά τις οποίες δεν μπορεί να προσφέρει το υπάρχον, καταρρέον πολιτικό σύστημα.


(1) Ευχαριστώ θερμά τον Παναγιώτη Αλεξανδρίδη για την απόδοση του κειμένου στα Ελληνικά. Για συζητήσεις και σχόλια ευχαριστώ τους Jean-Paul Carvalho, Michelle Garfinkel, Γκίκα Χαρδούβελη, David Hewitt, Κώστα Λαπαβίτσα, Θωμά Μούτο, Gary Richardson, Νικόλα Σαμπάνη και Φάνη Τσουλούχα. Κανένας τους δεν είναι υπεύθυνος (και μερικοί διαφωνούν) με τις ιδέες και επιχειρηματολογίες του κειμένου.

(2) Ένα κούρεμα 50% δεν θα έφερνε σημαντική μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Υπάρχουν δύο ζητήματα με τη (υπερβολική φιλολογία περί κουρεμάτων. Πρώτον, δεν ισχύουν για χρέη προς την τρόικα ή για ομόλογα που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ και ίσως κάποιοι άλλοι δημόσιοι φορείς. Έτσι, ένα κούρεμα 50% αυτού του μέρους του χρέους θα εφαρμοζόταν σε ένα τμήμα του συνολικού χρέους. Δεύτερον, ένα κούρεμα 50% του εναπομείναντος χρέους δεν σημαίνει 50% μείωση του αρχικού κεφαλαίου [αρχικού ποσού του δανείου] (αν και θα έπρεπε να ήταν έτσι αν επρόκειτο για μια καθαρή μείωση της λογιστικής αξίας του χρέους [write-down]). Αντί γι’ αυτό, έχουμε να κάνουμε με ένα συνδυασμό επιμήκυνσης των ομολόγων (π.χ., διπλασιασμό από τα 15 στα 30 χρόνια) μέσω έκδοσης νέων ομολόγων με χαμηλότερο επιτόκιο και μια ίσως μικρή μείωση του αρχικού κεφαλαίου. Οπότε, το «εκτιμώμενο» κούρεμα εξαρτάται από το προεξοφλητικό επιτόκιο και όσο ψηλότερο είναι αυτό, τόσο πιο μικροσκοπική είναι η Παρούσα Αξία των πληρωμών που τα ομόλογα θα φέρουν στο μέλλον και ως εκ τούτου τόσο μεγαλύτερο το εννοούμενο ή εκτιμώμενο «κούρεμα» σήμερα. Στη συμφωνία της 21ης Ιουλίου, για παράδειγμα, χρησιμοποιήθηκε προεξοφλητικό επιτόκιο 9% για να φτάσουν στο υποτιθέμενο κούρεμα του 21%, ενώ ένα πιο συνηθισμένο προεξοφλητικό επιτόκιο (σαν αυτά που ισχύουν στην αγορά) θα έβγαζε σε ένα περίπου 10% του χρέους προς ιδιώτες. Άρα, δεν μπορούμε να υπολογίσουμε ακριβώς την πραγματική μείωση του χρέους αν δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποιο μέρος του χρέους εξαιρείται από τις διαπραγματεύσεις, τους ακριβείς όρους με τους οποίους τα παλαιά ομόλογα ανταλλάσσονται με νέα και το προεξοφλητικό επιτόκιο που χρησιμοποιείται στους υπολογισμούς.

(3) Αν, όπως τον παλιό καιρό, ο δανειστής μπορούσε να διεκδικήσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία ενός δανειολήπτη ή ακόμη και να τον καταστήσει δουλοπάροικο του ώστε να εξασφαλίσει πλήρη αποπληρωμή, τότε ο δανειστής δεν θα είχε κίνητρο να παρέχει δάνεια με υψηλές πιθανότητες αποπληρωμής και θα χρησιμοποιούσε τον δανεισμό κυρίως ως μια μορφή απόκτησης των περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη, συμπεριλαμβανομένης πιθανόν και της εργασίας του.

(4) Για μια πιο εκτεταμένη ανάλυση για τα αναμενόμενα κέρδη και οφέλη όλων των εμπλεκομένων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών των άλλων χωρών της Ευρωζώνης, βλ. Σκαπέρδας (2011).

(5) Αρχικά, αυτή η εγχώρια αγορά ομολόγων θα είχε προέλθει από υπάρχοντα περιουσιακά στοιχεία, κυρίως από τραπεζικά αποθέματα. Για να συνεχιστεί αυτή η πρακτική για τα επόμενα χρόνια θα έπρεπε να γίνει μια σημαντική αύξηση των αποταμιευτικών επιτοκίων στην Ελλάδα. Η αγορά των κυβερνητικών ομολόγων θα είχε μειώσει τα αποθέματα των ελληνικών τραπεζών οι οποίες με τη σειρά τους θα προκαλούσαν έναν συνδυασμό απομόχλευσης (: μείωσης των ξένων σε σχέση με τα ίδια κεφάλαια) και χρηματοδότησης από την ΕΚΤ ή μέσω της Τράπεζας της Ελλάδας χρησιμοποιώντας τον μηχανισμό έκτακτης παροχής ρευστότητας (ELA). Η μείωση των τραπεζικών αποθεμάτων έχει γίνει έτσι κι αλλιώς χωρίς αυτό το πρώιμο σενάριο στάσης πληρωμών.

(6)Κατσίμη και Μούτος (2010) παρέχουν μια επισκόπηση της εγχώριας πολιτικής οικονομίας της Ελλάδας πριν και μετά την υιοθέτηση του ευρώ.

(7) Οι επόμενες τρεις παράγραφοι στηρίζονται εν μέρει στο Σκαπέρδας (2011

(8)Βλ. Research on Money and Finance (2010, Fig. 14, 27

(9) Βλ. Ahamed, 2009, για μια συζήτηση περί της επίπονης και επίμονης προσπάθειας της Μεγάλης Βρετανίας να επιστρέψει στον Χρυσό Κανόνα με τιμές συναλλάγματος που ίσχυαν πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

(10) Όπως αναπτύχθηκε από τον Rodrik (2011) και εξειδικεύτηκε για την Ευρωζώνη από τον O’Rourke (2011), υπάρχει ένα θεμελιώδες «τρίλημμα» ανάμεσα στη δημοκρατία, την εθνική αυτοδιάθεση και την οικονομική παγκοσμιοποίηση. Δεν μπορείς να έχεις και τα τρία ταυτόχρονα. Όντας μέλος της Ευρωζώνης (παράδειγμα οικονομικής παγκοσμιοποίησης), κανονικά εκχωρείς ένα μέρος της εθνικής αυτοδιάθεσης, αλλά στην περίπτωση της Ελλάδας ακόμη και η δημοκρατία έχει διαβρωθεί σημαντικά εφ’ όσον όλες οι σοβαρές αποφάσεις που υπαγορεύονται από την τρόικα ψηφίζονται παρά την ισχυρή λαϊκή αντίθεση και αναμφίβολα στην περίπτωση των σημαντικών ψηφοφοριών χωρίς την πλειοψηφία των 2/3 που απαιτούνται από το Σύνταγμα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Ahamed, Liaquat (2009), Lords of Finance: The Bankers Who Broke the World, Penguin Press, New York.

Feldstein, Martin (2011) “Vaclav Klaus and the Euro,” March, NBER. http://www.nber.org/feldstein/essaysinhonorofVaclavKlaus.pdf

International Monetary Fund (IMF) (2011), Greece: Third Review Under the Stand-By Arrangement, Country Report No. 11/68, March.

Katsimi, Margarita and Moutos, Thomas (2010), “EMU and the Greek Crisis,” European Journal of Political Economy, December, 26(4), 568-576.

Lewis, Michael (2011), “It’s the Economy, Dummkopf!,” Vanity Fair, September.

http://www.vanityfair.com/business/features/2011/09/europe-201109

OECD (2011), Government at a Glance, OECD Publishing. http://www.oecd-ilibrary.org/governance/government-at-a-glance-2011_gov_glance-2011-en

O’Rourke, Kevin H. (2011), “A Tale of Two Trilemmas,” Trinity College Dublin, March.

Research on Money and Finance (2010), “Eurozone Crisis: Begar Thyself and ThyNeighbour,” C.Lapavitsas, A. Kaltenbrunner, D. Lindo, J. Michell, J.P.Painceira, E. Pires, J. Powell, A. Stenfors, N. Teles, Occasional Report 1, March. www.researchonmoneyandfinance.org

Rodrik, Dani (2011), The Globalization Paradox: Democracy and the Future of the World Economy, W.W.Norton, New York.

UBS, (2011), “Euro break-up – the consequences,” UBS Investment Research, Global Economic Perspectives, September.

Skaperdas, Stergios, “Policymaking in the Eurozone and the Core vs. Periphery Problem,” CESifo Forum, 2/2011, 12-18 – downloadable in: http://www.cesifogroup.de/portal/page/portal/ifoHome/bpubl/b2journal/30publforum/_publforum?item_link=forumindex2-11.htm

Πηγή: http://kostasxan.blogspot.com/2011/11/blog-post_9735.html