Βάλε νερό στο κρασί σου……(από πού προήλθε η λαϊκή ρήση;)

Οι αρχαίοι Έλληνες σπάνια έπιναν ἄκρατον οἶνο δηλ. ανέρωτο. Η κράσις (η ανάμιξη οίνου με νερό) γινόταν μέσα στους κρατήρες, ευρύστομα αγγεία, κεράμινα ή μεταλλικά.

Στα βυζαντινά χρόνια η παραγγελία στον κάπελα «δός μοι κρᾶσιν οἴνου» συντομεύτηκε σε «δὸς μοὶ κράσιν». Η λέξη οίνος ξεχάστηκε και απόμεινε «δὸς μοὶ κρασίν» όπως το προφέρουν και σήμερα οι Κύπριοι.

Έτσι, στη νεοελληνική γλώσσα η λέξη «κρασί» επικράτησε της λέξης «οἶνος», παρόλο που, ετυμολογικά, κρασί σημαίνει οίνος νερωμένος.

Το ρήμα που υποδήλωνε την κράσιν τοῦ οἴνου με νερό ήταν κεραννύω και κερνῶ, αόριστος ἐκέρασα και μετοχή παθητικού παρακειμένου κεκερασμένος και κεκραμένος.

Εξ αυτού, στην αρχαία γλώσσα ο νερωμένος οίνος λεγόταν κεκραμένος ή κέρασμα. Ο οινοχόος, ο υπηρέτης που κερνούσε τον οίνο με νερό και πρόσφερε στα αρχαία συμπόσια το κέρασμα προς πόσιν, λέγεται νεοελληνικά κεραστής.

Στη νεοελληνική γλώσσα το κερνάω και το κέρασμα ταυτίστηκαν με το «φίλευμα», το «τρατάρισμα» και όχι μόνο προκειμένου για ποτά, αλλά και για τυρόπιτες, γλυκά κτλ. Γι’ αυτό όταν κερνάμε ένα κρασί, μπορούμε να πούμε ότι τουλάχιστον πλησιάζουμε στη ρίζα των λέξεων: τον αρχαιοελληνικό πότο.

Θεωρώντας σταθμό, για την εξέλιξη του αμπελοοινοποιητικού τομέα, το νόμο που άνοιξε τις πύλες στην εμφιάλωση, όπου, θέλοντας να διαφοροποιήσει το εμφιαλωμένο προϊόν από το χύμα κρασί, ο νομοθέτης όρισε ότι στις ετικέτες των φιαλών θα γράφεται η λέξη «οἶνος».

Έτσι, αναβίωσε στο ελληνικό οινεμπόριο η προγονική επωνυμία που είχε σωθεί ως συνθετικό μιας σειράς από σύγχρονες λέξεις:

οινοπαραγωγή οινεμπόριο οινολογία

οινοποιείο οινόπνευμα οινολόγος

οινοδεξαμενή οινομάγειρος ...

και ως ρίζα αρκετών τοπωνυμίων:

Οινόη (δήμος της Αττικής)

Οινούσσες (νησιά κοντά στη Χίο)

Οινόφυτα (αρχαία πόλη της Βοιωτίας)

Οινοπία (αρχαιότατο όνομα της Αίγινας)

Οινιάδες (αρχαία πόλη της Ακαρνανίας Πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ (ΕΛΕΤΟ)

Από όλα τα παραπάνω κρατήστε το: αν πίνετε κρασί πιείτε το με νερό όπως στην Αρχαία Ελλάδα. Ένα μέρος οίνου με δύο μέρη νερού……έτσι αποφεύγετε την μέθη, προστατεύετε τον εαυτό σας, τους άλλους και την τσέπη σας από τα πρόστιμα.

*Μαμά άκουσα ότι μου είπες…..*(πατήστε το λίνκ) από την Πυξίδα Ελλήνων